Cumhurbaşkanı Devletin başıdır ve Türkiye Cumhuriyetini temsil eder. Cumhurbaşkanına hakaret suçu, kişilere ve şerefe karşı suçlar içerisinde düzenlenmemiştir. Devlete karşı işlenmiş suçlar bölümünde düzenlenmiştir. Böylelikle de devleti temsil eden Cumhurbaşkanlığı makamının saygınlığının korunması amaçlanmıştır. Hakaret, bireysel veya kurumsal olarak itibara zarar veren, inciten sözcük grupları ya da davranışlar olarak ifade edilebilir. Hakaret, bir kişiye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek şekilde bir fiil veya olgu isnat etmek veya sövmek suretiyle saldırmasıdır. Hakaret yasal mevzuatlarda onur, şeref ve saygınlığı rencide eden davranış ve sözcük grupları olarak da yer alır. Hakaretin yüze karşı ya da yokluğunda işlenmesi arasında bir fark yoktur.
Cumhurbaşkanına hakaret davaları Türk Ceza Kanunu’nun 299. Maddesinde açıkça düzenlenmiştir. Her ne kadar hakaret belirli sözcük gruplarını kapsasa da yasalar karşısında farklı sözcük ve davranış kalıpları da hakaret olarak kabul edilebilir. Bu nedenle yasalara ve mevzuatlara uygun olarak olayların incelenmesi gerekir. İncelenen olaylarda söz konusu kişilerin itibarlarına veya kişilik haklarına zarar verip vermediği de incelenir. Hakaret davası için aşağılayıcı ve incitici söz ve davranışlara maruz kalan kişilerin delillerini mahkemeye sunmaları ve kanıtlamaları gerekir.Tüm bireyler hukuk karşısında eşit bir şekilde yer aldığından dolayı Cumhurbaşkanı da hareket davası açabilmek için mahkemeye başvurabilir.
Mahkeme süreci farklılık gösterebileceği gibi delil ve kanıtların dijital ve somut deliller olarak da farklılık gösterebilir. Bu deliller ve kanıtlar mahkeme tarafından farklı şekillerde değerlendirilebileceği gibi alınabilecek cezaları hafifletebilir ya da ağırlaştırabilir. Bu tamamen olguların ne olduğu ve olayların nasıl oluştuğuna göre farklılık gösterebilir. Fakat cumhurbaşkana hakaret davaları genellikle hem makam hem de bireysel statü nedeni ile incelemeler detaylandırılabilir, Adli süreç uzayabilir ya da kısa sürede sonuçlanabilir. Bu gibi davalar için bir ceza avukatı ile görüşmeniz uygun olacaktır. Sürecin nasıl işlediği ve nelerle karşılaşabileceğinizi ceza avukatınızdan detaylı bir şekilde öğrenebilirsiniz.
Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu Nedir?
Cumhurbaşkanına hakaret suçu, makama ve kişiye yönelik yapılan şeref ve onuru zedelen söz ve davranışlardır. Cumhurbaşkanına aşağılayıcı, incitici söz ve sözcük gruplarının söylenmesinin yanı sıra dijital ortamda yayınlanan ya da paylaşılanlar da cumhurbaşkanına hakaret olarak kabul edilir. Bu hakaretler yalnızca söz ya da davranışlarla değil sosyal medya uygulamaları olan; Instagram, Youtube, Facebook gibi mecralardaki görüntülerde yer alan ifadelerin paylaşılması ile oluşabilir. Ayrıca yorumlar kısmında yazılanlar da cumhurbaşkanına hakaret davaları için delil olarak kullanılabilir. Bu nedenle her ne kadar sosyal medya da olsa etik ve ahlak kuralların geçerli olduğunu unutmamalısınız.
Cumhurbaşkanının makamına hararetle birlikte şahsına hakaret ederseniz de ceza almanız muhtemeldir. İster sosyal medyada, ister toplumsal alanlarda söyledikleriniz, yazdıklarınız mahkeme tarafından değerlendirmeye alınabilir ve delil niteliği taşır. Bu gibi durumlarda savunmayı sizinle birlikte ceza avukatları yapar. Herkes Cumhurbaşkanına hakaret suçundan yargılanabilir. Cumhurbaşkanına hakaret suçunun faili olabilmek için kamu görevlisi olmanız gerekmez. Cumhurbaşkanına hakaret suçu sözle, imalı şarkılarla, yazıyla, çizimle, resimle, nefreti gösteren hareketlerle ve bunun gibi davranışlarla işlenebilir. Aynı şekilde, telefonla, mektupla, basın yayın araçları veya medya yoluyla da cumhurbaşkanına hakaret suçunun işlenmesi olanaklıdır
Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Cezası Nedir?
Bu suçunun Cezası Nedir? Cumhurbaşkanına hakaret suçu söylenen, yazılan ya da gösterilen davranışa göre farklılık gösterebilir. Cumhurbaşkanına hakaret suçunun cezası hapis olarak sonuçlandırılır. Türk Ceza Kanunu’nda yer alan 299. Maddeye göre onur ve şeref ile ilgili aşağılayıcı söz ve davranışların sonucu bir yıldan başlayıp 4 yıla kadar değişen hapis cezası olarak belirlenir. Ancak verilen cezanın artabildiği durumlar da söz konusudur. Suçun alenen işlenmesi ağırlaştırıcı sebep sayılmıştır. Alenen cumhurbaşkanına hakaret edilmesi durumunda verilecek ceza altıda bir oranında artırılır. Kişinin alacağı cezayı arttıran bir diğer etken ise mahkemedeki hakimin olayın tümünü nasıl değerlendirdiğidir. Adalet ve yasal sürecin nasıl olacağını da hakim tarafından anayasal düzene uygun olarak belirlenir.
Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunda Aleniyet Nedir?
Cumhurbaşkanına hakaret suçunda aleniyet halka açıklık veya kamuoyu önünde gerçekleşip gerçekleşmediği ile ilgilidir. Cumhurbaşkanına hakaret suçunda ağırlaştırıcı hal olarak düzenlenen aleniyetin gerçekleşmiş sayılabilmesi için, suçu oluşturan söz veya hareketin çok sayıda kişi tarafından görülme, duyulma ve algılayabilme olasılığı bulunmalıdır. Toplumsal ortak alanlarda cumhurbaşkanına hakaretin cezası ile arkadaş grubu içerisinde veya ikili konuşmalarda cumhurbaşkanına yönelik hakaret içeren söz ve davranışların cezası arasında fark vardır.
Bunun nedeni kamuoyuna açık veya büyük bir kitleye hitap ederken cumhurbaşkanına yönelik hakaretler sonucu halkın güveninin de olumsuz yönde etkilenmesidir. Yalnızca halkın güvenini değil, yurtdışındaki ülke başkanları ve halkları tarafından da Türkiye Cumhuriyeti’ne olan bakış açısı olumsuz yönde etkilenirken devlet istikrarı önemli ölçüde zedelenebilir. Kamuoyu önünde hakaret, cumhurbaşkanının ülkeyi temsil eden bir figür olmasından dolayı siyasi istikrarı olumsuz etkileyebilir.
Ayrıca bu gibi olumsuz durumlar halkın, cumhurbaşkanına olan güvenini ve saygısını olumsuz etkileyebileceğinden, halkın birlik ve beraberliğini etkileyecek olaylara sebebiyet verebileceğinden dolayı da çokça hassas bir durumdur. Bu nedenlerden dolayı kamuoyu önünde hakaret içeren söz ve davranışların cezası, ikili konuşmalardaki hakaretlerin ceza oranına göre daha fazla olur. Sanığın hakaret içeren yazıları ve görseli facebook isimli sosyal paylaşım platformu üzerinden paylaşması karşısında, hakaret suçu aleniyet içerir.
Şikâyet Süresi, Dava Zamanaşımı, Uzlaşma
Cumhurbaşkanına hakaret eden kişinin şikayet edilmesi bazı prosedürleri içerebileceğinden dolayı belirli bir süresi vardır. Bu süre, şikayet süresi olarak adlandırılır. Bu süre 8 yıldır. Eğer bu süre aşılırsa dava zamanaşımına uğrar ve dava açılamaz.Bu gibi davalarda uzlaşma prosedürü yoktur. Cumhurbaşkanına hakaret yargılaması asliye ceza mahkemesi tarafından yürütülür. Cumhurbaşkanına hakaret suçu şikayet süresi içerisinden birden fazla kez işlenebilir. Kamuoyu önünde veya ikili ilişkilerde farklı zamanlarda hakaret eden kişiler zincirleme şekilde cumhurbaşkanına hakaret suçu işlemiş olur. Bu durum sonucunda 1 yıl ile 4 yıl arasındaki cezayı önemli ölçüde arttırır. Cumhurbaşkanına hakaret suçundan soruşturma ve kovuşturma yapılması için öncelikle Adalet Bakanından izin alınmalıdır.
İnternetten ve Sosyal Medya Üzerinden Cumhurbaşkanına Hakaret
İnternet ortamında ve sosyal medya üzerinden de cumhurbaşkanına hakaret içeren söz ve davranışlar olabilir. İnternette ve sosyal medyada etik, ahlak ve saygı çerçevesinin dışına çıkılması da suç olarak kabul edilir. Somut delil olarak kanıtlanabilirliğinin olması nedeniyle olay mahkemeye taşınabilir. Sosyal medya üzerinden paylaşılan videolar, gerçek kişiler tarafından yazılan cümleler hakaret içerdiği takdirde şikayet süresi içerisinde olay mahkemeye taşınabilir. Mahkemeye taşınması cumhurbaşkanının şerefi ve onurunun korunmasının yasal ve hukuki açıdan önemli olmasıdır. Sembolik olarak Türkiye Cumhuriyeti Devletini temsil eden Cumhurbaşkanlığı makamının saygınlığının da korunması son derece önemlidir. Bu nedenle Türkiye Cumhuriyeti’nde fiilen görev alan cumhurbaşkanının kişisel haklarının yanı sıra görev aldığı makamın da şerefinin korunması için yasal düzenlemelerin ve mevzuatların zaman içerisinde değişmesi, ceza oranlarının artmasına da neden oldu.
Emekli Cumhurbaşkanına Hakaret
Cumhurbaşkanına hakaret suçu sadece fiilen görevi süren cumhurbaşkanına yapılan hakaretlerde söz konusu olur. Cumhurbaşkanının emekli olması ile artık kendisine yapılan hakaretler basit hakaret olarak cezalandırılır. Yani fiilen görevde olsun ya da emekli olup görevi sona erse dahi hakaret fiili suç oluşturur ve cezayı gerektirir. Emekli olan Cumhurbaşkanına karşı hakarette Türk Ceza Kanunu’nun 299. Maddesine göre cezai işlem uygulanmaz. Cumhurbaşkanlığı görevi sona erdikten sonra, bu görevle ilgili olarak hakaret edilse dahi, Cumhurbaşkanına hakaret suçunu değil, TCK’nın 125. ya da 130. maddelerinde düzenlenen hakaret suçu oluşur.