Bu yazımda resmi vasiyetname düzenlemenin faydalarının neler olduğunu, resmi vasiyetnamenin nasıl düzenlendiğini, kimlerin tanık olarak katılamayacağını ve yasaklı kişilerin vasiyetname düzenlemesine katılmasının sonuçlarının neler olabileceğini anlatmaya çalışacağım. Resmi şekilde vasiyetnameyi noterde düzenleyebilirsiniz. Bu şekilde vasiyetname düzenleyebilmek için yanınızda 2 tanık bulunmalıdır. Bazı kişilerin vasiyetname düzenlenirken tanık olmaları yasaklanmıştır. Yasaklı olan bu kişilerin tanık olması vasiyetnamenin iptaline sebep olabilir.Resmi vasiyetname, kişinin ölümünden sonra mallarının nasıl dağıtılacağına dair yasal ve bağlayıcı bir belgedir.
El Yazılı Vasiyetnameye Göre Faydaları Nelerdir?
Resmi vasiyetname, en güvenilir olan vasiyetname türüdür. Noter, vasiyetnamenin gerçekte vasiyetçi tarafından yazıldığını ve onun iradesiyle uyumlu olduğunu teyit eder. Bu, vasiyetçinin isteklerinin değiştirilmediğini veya çarpıtılmadığını kanıtlamada yardımcı olur. Noter onayının varlığı, belgenin sonradan değiştirilmediğini veya tahrif edilmediğini gösterir. Böylece vasiyetnamenin güvenilirliği artar. Bu vasiyetnamenin imzalanabilmesi için iki farklı tanığın resmi memur önünde şahitlik etmesi gerekmektedir. Ayrıca bu resmi memur bir sulh hakimi, noter ya da kanun tarafından yetkilendirilmiş üçüncü bir kişi olabilir.
Resmi vasiyetname, en güvenilir olan vasiyetname türüdür. Bu vasiyetnamenin imzalanabilmesi için iki farklı tanığın resmi memur önünde şahitlik etmesi gerekmektedir. Ayrıca bu resmi memur bir sulh hakimi, noter ya da kanun tarafından yetkilendirilmiş üçüncü bir kişi olabilir. Resmi şekilde düzenlenen vasiyetnamenin el yazılı vasiyetnameye göre bazı faydaları bulunmaktadır.
Öncelikle resmi şekilde düzenlenen vasiyetname noter tarafından saklanacak ve ölüm sonrasında da açıklanmak üzere mahkemeye teslim edilecektir. Bu yönüyle kaybolma, yırtılma ve benzeri şekillerle zarara uğrama olasılığı en aza inmiş olacaktır. Ayrıca resmi vasiyetname düzenlenmesi halinde kişinin tehdit ve korkutma altında vasiyetname düzenlediği de söylenemeyecektir. Bunun yanında resmi vasiyetnameyi düzenleyen noterin kullandığı dil ve ifadeler vasiyetnamenin daha anlaşılır olmasını sağlayacaktır. Ancak vasiyetname düzenlerken gerçekleştirmek istediğiniz amacınıza göre vasiyetnameyi şekillendirecek olan avukatınızdır.
El yazılı vasiyetname ile ilgili daha fazla bilgi için “el yazılı vasiyetname” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. Okuma yazması olmayan kişiler de noterde vasiyetname düzenleyebilirler mi? Evet, okuma yazma bilmeyenler de noterden vasiyetname düzenleyebilirler. Okuma yazma bilmeyenler el yazılı vasiyetname düzenleyemeyecekleri için onlar için tek yol noterde vasiyet düzenletmektir.
Vasiyetname Düzenlerken Avukatın Rolü nedir?
Vasiyetname düzenleyerek ulaşmak istediklerinizi avukatınıza anlattıktan sonra, bu isteklerinizin hukuken mümkün olup olmadığı, siz öldükten sonra vasiyetnamenizin iptal edilme olasılığını, vasiyet bıraktığınız kişinin sizden önce ölmesi durumunda ne gibi sonuçları olacağını ve benzeri birçok sorunu avukatınız ile görüşmelisiniz.
Vasiyetname düzenlenmesi çok sıkı şekil şartlarına bağlanmış olup; şartların eksik olması durumunda vasiyetnamenin iptali söz konusu olabilmektedir. Bu sebeple hak kaybı yaşamamak için mutlaka bir avukattan hukuki yardım almalısınız.
Resmi Vasiyetnamenin Düzenlenmesi
Resmi vasiyetname ile ilgili hükümler Türk Medeni Kanununun 532 ve 537 maddeleri arasında düzenlenmiştir. Vasiyetname düzenlemek isteyen miras bırakan herhangi bir notere giderek vasiyetname düzenleyebilir. Kişinin arzularını notere bildirmesi üzerine noter vasiyetnameyi yazar ve okuması için size verir. Okuduğunuz vasiyetname istekleriniz doğrultusunda hazırlanmışsa imzalayabilirsiniz, eğer okuduğunuz metinde hata veya eksiklik bulunuyorsa değiştirilmesini istediğiniz kısımları bildirmeniz gerekir. Miras bırakanın vasiyetnameyi imzalamasından sonra noter de imzasını atar ve düzenleme tarihini yazar.
Resmi Vasiyetnamenin Geçerlilik Koşulları
Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre resmi vasiyetnamenin geçerli sayılması için belirli koşulların ve bileşenlerin yerine getirilmesi gerekmektedir. Vasiyetnameyi hazırlayan kişinin reşit 15 yaş ve üzeri olması ve akli dengesinin yerinde olması gerekmektedir. Resmi vasiyetnameler noter tarafından düzenlenir ve onaylanır. Noter huzurunda iki tanık eşliğinde yapılmalıdır. Vasiyetname içeriğinin, kişinin iradesini açık ve anlaşılır bir şekilde ifade etmesi şarttır.
Herhangi bir belirsizlik veya çok yorumlu ifadeler, vasiyetnamenin geçersiz sayılmasına yol açabilir. Vasiyetnamenin herhangi bir baskı, tehdit ya da aldatma olmaksızın, kişinin özgür iradesiyle oluşturulmuş olması gerekir. Vasiyetnamenin tanzim edildiği tarih belirtilmelidir. Vasiyetnamenin geçerliliği için bu koşulların tümünün eksiksiz bir şekilde karşılanması gerekmektedir. Eğer koşullardan biri dahi sağlanmamışsa, vasiyetname hukuki olarak geçersiz sayılabilir. Bu nedenle, vasiyetnamenin düzgün bir şekilde hazırlanması ve tüm bileşenlerin yerine getirilmesi büyük önem taşır.
Vasiyetnamenin Değiştirilmesi
Vasiyetnamenin iptal edilmesi veya değiştirilmesi, vasiyet sahibinin isteğine bağlıdır. Vasiyetname, vasiyet sahibinin hayatta olduğu sürece her zaman değiştirilebilir ya da iptal edilebilir. İptal ve değişiklik koşulları ise şu şekilde sıralanabilir: Vasiyet sahibi, yeni bir vasiyetname yazarak önceki vasiyetnamenin hükümlerini iptal edebilir. Eğer vasiyetname, baskı altında veya hile ile hazırlandığı ispat edilebilirse, mahkeme tarafından iptal edilebilir. Vasiyet sahibi el yazılı vasiyetnamesini yok ederse bu durum vasiyetnamenin iptali anlamına gelir. Elinizde bulunan resmi vasiyetname örneğinin yok edilmesi aynı sonucu doğurmaz. Bu koşulların her birinde, vasiyetnamenin iptal edilmesi veya değiştirilmesi için yasal prosedürlerin izlenmesi ve gerektiğinde bir mahkemenin kararının alınması gerekir.
Mirasçıların Haklarını Korumada Resmi Vasiyetname
Miras hukuku, mirasçıların haklarının korunmasında merkezi bir role sahiptir, ve resmi vasiyetname bu korumanın ana araçlarından biridir. Resmi vasiyetname, miras bırakanın mallarının dağıtılmasına ilişkin son arzularını yasal bir biçimde ifade eder. Bu belge, yasal gerekliliklere uygun olarak düzenlendiğinde, mirasçıların haklarını bir dizi yolla korur: Mirasçılar, vasiyetname ile mal varlığının nasıl ve kimlere dağıtılacağını açıkça görebilir. Bu, mirasın paylaşımı konusunda anlaşmazlıkları önler. Bu nedenle, mirasçıların menfaatlerini ve hukuki haklarını korumak için resmi vasiyetnamenin düzenlenme sürecine özellikle dikkat edilmelidir. Bu süreç, miras bırakanın son dileklerinin ifadesi ve hukuk çerçevesinde güvenli bir şekilde yerine getirilmesini sağlar.
Resmi Vasiyetnameye Tanıkların Katılması
Miras bırakan ve noter vasiyetnameyi imzaladıktan hemen sonra miras bırakan, vasiyetnameyi okuduğunu, bunun son arzularını içerdiğini noterin huzurunda iki tanığa beyan eder.
Tanıklar, bu beyanın kendi önlerinde yapıldığını ve miras bırakanı tasarruf ehil gördüklerini vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını imzalarlar.
Okuma Yazma Bilmeyenler İçin Resmi Vasiyetname Nasıl Düzenlenir?
Resmi vasiyetname düzenlenmesi okuma yazma bilenler ve bilmeyenler için farklı şekillerde yapılmaktadır. Vasiyetname düzenleyen kişinin okuma yazma bilmemesi veya bir başka sebeple yazılanları okuyamaması veya imzalayamaması durumunda yazılanlar noter tarafından kendisine okunur. Noterin vasiyetnameyi okuduğu sırada tanıklar da aynı ortamda bulunurlar ve vasiyetname metnini dinlerler.
Bunun üzerine miras bırakan vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan eder. Bu durumda tanıklar, hem miras bırakanın beyanının kendi önlerinde yapıldığını ve onu tasarrufa ehil gördüklerini; hem vasiyetnamenin kendi önlerinde noter tarafından miras bırakana okunduğunu ve onun vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan ettiğini vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını imzalarlar.
Tanık Olamayacak Kişiler Kimlerdir?
Vasiyetname düzenleyen kişinin eşi, anne ve babası ile bunların eşi, çocukları, torunları ve torun çocukları ile bunların eşleri, kardeşleri ve kardeşlerinin eşleri resmi vasiyetnamenin düzenlenmesine katılamazlar. Ayrıca fiil ehliyeti bulunmayanlar, bir ceza mahkemesi kararıyla kamu hizmetinden yasaklılar, okuryazar olmayanlar da vasiyetnamenin düzenlenmesine katılamazlar.
Bunun yanında vasiyetname düzenlenmesine katılma engeli olmayan tanıkların kendilerine, üst soy ve alt soy kayın hısımlarına, kardeşlerine ve bu kişilerin eşlerine o vasiyetname ile kazandırmada bulunulamaz.
Vasiyetname düzenlenmesine katılma yasağı bulunan kişilerin tanık olması durumunda vasiyetnamenin iptali istenebilir. Yine aynı şekilde vasiyetnameye katılan tanığa veya kanunda belirtilen diğer kişilere kazandırmada bulunulması halinde de vasiyetnamenin iptali istenebilir.
Resmi Vasiyetname ve Miras Hukuku
Resmi vasiyetname, miras bırakanın özgür irade beyanını içerir. Bu durum miras hukukunun temel ilkesi olan “son irade” doktrinine dayanmaktadır. Miras bırakanın arzuları, resmi vasiyetname yoluyla yasal bir ifadeye dönüşür.
Miras ile ilgili herhangi bir anlaşmazlık halinde, resmi vasiyetnamenin varlığı ve içeriği, mahkemede delil olarak kullanılabilir ve miras hukuku uyarınca değerlendirilir. Bu, miras dağılımını düzenleyen ve potansiyel çekişmeleri önleyen bir güvencedir. Bir vasiyetname, yine miras hukuku tarafından öngörülen durumlar altında iptal edilebilir veya değiştirilebilir. Örneğin yapılan bir yanlış nedeniyle veya miras bırakanın iradesinin etkilendiği durumlarda vasiyetnamenin geçersiz kılınması mümkündür. Resmi vasiyetnamenin ve miras hukukunun ilişkisi, kişinin son arzularının hukuka uygun şekilde gerçekleşmesini sağlamada ve mirasın adil bir biçimde dağıtımını temin etmede esastır.
3. Hukuk Dairesi 2012/4930 E. , 2012/12182 K.
Davacı vekili dava dilekçesinde davalı lehine tanzim edilmiş olan … Noterliğince düzenlenmiş 23.11.2009 tarih ve 2031 yevmiye numaralı vasiyetnamenin usul ve esas açısından mevzuata aykırı olduğu gerekçesiyle iptalini talep ve dava etmiştir.
Vasiyet; resmi senet ile veya vasiyet eden kimsenin el yazısı ile yapılabileceği gibi şifahen dahi yapılabilir (M.K.478). Resmi vasiyet senedi, iki şahit huzurunda sulh hakimi Noter yahut kanunen bu husus ile tavzif edilen memur tarafından tanzim edilir (M.K.479).
Vasiyet eden kimse, arzularını resmi memura takrir edip onun tarafından yazıldıktan veya yazdırıldıktan sonra okuması için kendisine verir (M.K.480). Vasiyet eden kimse, vasiyetnameyi okuyamaz ve imza edemez ise resmi memur şahitle huzurunda vasiyetnameyi kendisine okur.
Vasiyetçi, vasiyetnamenin son arzularını muhtevi olduğunu beyan eyler (M.K.482). Vasiyetname, vasiyet eden kimse tarafından kıraat ve imza olunduktan sonra resmi memur tarafından tarih yazılarak imzalanır (M.K.480).Görüldüğü gibi; resmi vasiyetnamede düzenlenmesine iştirak eden kişilerin kimliği önem taşıdığı gibi, kanun, bazı işlemlerinde bizzat resmi memur tarafından yapılmasını emretmiştir.
Söz konusu kişinin bu işle vazifeli resmi memur olup olmadığı, engelinin (M.K.483) bulunup bulunmadığı, kimliğinin tereddüt yaratmayacak bir biçimde belli olmasına bağlıdır. Resmi memurun yaptığı işlemler, tevsik işlemi olduğu için baştan itibaren aynı memur tarafından yapılması ve son imza işleminin de takriri olan, okuyan ve vasiyetçi ile şahit sözlerini dinleyen, yazdıran memur tarafından yapılması zorunludur.
Bu yön işlemlerde birlik prensibinin (Yargıtay 2.H.D.12.11.1965 günlü 3008/5432 sayılı kararı) zaruri bir sonucu olmaktadır. Öte yandan; Noterlik işlemlerinde, ilgilinin imzasını ve Noterin onayını taşımayan çıkıntılar geçerli değildir. Çıkıntılar el yazısı ile yapılamaz (Noterlik Kanunu 81).Bu yasal zorunluluğa rağmen; somut olayda resmi şekilde oluşturulan ve buna göre vasiyetnamenin Noter … tarafından düzenlenmeye başlandığı, vasiyetnameyi düzenletenin okur-yazar olmadığını gördüğünü, tanıklar huzurunda vasiyetnameyi okuduğunu belirtmesine rağmen belirtilen vasiyetname Noter Katibi … tarafından imzalandığı görülmektedir.Bu hal; söz konusu vasiyetnameyi düzenleyen kişinin kimliği hakkında tereddütler yaratmaktadır.
Birinci sayfa altındaki onayın Noter …’a ait olmadığından yukarıda açıklanan kural uyarınca geçerli değildir.Böyle olunca; takriri alanın ve düzenleme yapan Noter … olduğunu kabul etmek zarureti ortaya çıkmakta olup, sözkonusu kişinin imzasını muhtevi olmayan belgeyi de resmi vasiyet olarak nitelemek doğru olmaz.
Şu halde; davanın kabulü gerekirken reddi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 15.05.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
– Diğer makalelerimize göz atmak için aşağıdaki yazılara tıklayınız.