Tehiri icra, kelime anlamı olarak “icranın ertelenmesi” anlamına gelir ve icra hukukunda önemli bir yere sahiptir. Bir borçlunun aleyhine başlatılan icra takibinin durdurulması veya ertelenmesi için başvurulan bir hukuki yoldur.
Tehiri İcranın Hukuki Dayanağı ve Amacı
Tehiri icra müessesesi, İcra ve İflas Kanunu (İİK) madde 36’da düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, icra takibine konu olan bir mahkeme kararının temyiz edilmesi halinde, icra işlemlerinin durdurulması mümkündür. Ancak bu durum, borçlunun belirli şartları yerine getirmesi koşuluna bağlıdır.
Tehiri icranın temel amacı, borçlunun temyiz sürecinde haklı çıkma ihtimaline karşı, icra işlemlerinin sonuçlarından korunmasını sağlamaktır. Zira, icra işlemleri tamamlandıktan sonra borçlunun temyizde haklı çıkması durumunda, telafisi güç veya imkansız zararlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle, tehiri icra, borçlunun haklarını koruma altına alan önemli bir mekanizmadır.
Tehiri İcra Şartları Nelerdir?
Tehiri icra talebinde bulunabilmek için belirli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu şartlar şunlardır:
- Aleyhe İcra Takibi Başlatılmış Olması: Tehiri icra talebi, ancak borçlu aleyhine başlatılmış bir icra takibi bulunması halinde mümkündür. İcra takibi olmadan tehiri icra talebinde bulunulamaz.
- Mahkeme Kararının İstinaf Edilmiş Olması: Tehiri icra talebinin temel şartlarından biri, icra takibine konu olan mahkeme kararının istinaf edilmiş olmasıdır.
- Teminat Gösterilmesi: Borçlu, tehiri icra talebinde bulunurken, icra dairesine teminat göstermek zorundadır. Bu teminat, alacaklının alacağını güvence altına almayı amaçlar. Teminatın miktarı icra takibine konu olan alacak miktarı ve fer’ileri (faiz, masraf vb.) dikkate alınarak belirlenir. Teminat olarak nakit para, banka teminat mektubu, gayrimenkul ipoteği veya menkul rehni gösterilebilir.
- İcra Mahkemesinden Tehiri İcra Kararı Alınması: Borçlu, teminatı gösterdikten sonra, icra mahkemesine başvurarak tehiri icra kararı almalıdır. İcra mahkemesi, borçlunun temyiz başvurusunun haklılığı konusunda bir ön değerlendirme yapar ve tehiri icra kararı verip vermeyeceğine karar verir.
Tehiri icra, borçlunun haklarını koruma altına alan önemli bir hukuki mekanizmadır. Ancak, bu mekanizmadan yararlanabilmek için belirli şartların yerine getirilmesi ve sürecin doğru bir şekilde yönetilmesi gerekmektedir. Özellikle İstanbul gibi büyük şehirlerde, tehiri icra süreçleri daha karmaşık ve zaman alıcı olabileceğinden, uzman hukuki yardım almak önemlidir.
İcranın Geri Bırakılması
İcranın geri bırakılması, borçlunun istinaf ya da temyiz kanun yoluna başvurması sonucunda, icra işlemlerinin geçici olarak durdurulmasını sağlayan hukuki bir mekanizmadır. Bu mekanizma, borçlunun haklarını korumak ve yargılama sürecinde telafisi güç zararların önüne geçmek amacıyla düzenlenmiştir.
Borçlu, icranın geri bırakılması talebinde bulunurken, icra takibine konu olan alacak miktarını (veya mahkemece belirlenecek bir miktarını) teminat olarak yatırmak zorundadır. Bu teminat, alacaklının alacağını güvence altına almak amacıyla alınır. Teminat nakit veya banka teminat mektubu şeklinde olabilir. Teminatın miktarı, alacak miktarı, faizler, icra giderleri ve vekalet ücretini kapsayacak şekilde hesaplanır.
Borçlu, istinaf ya da temyiz kanun yoluna başvurduktan sonra, icra mahkemesine başvurarak icranın geri bırakılması (tehiri icra) kararı verilmesini talep etmelidir.
İcranın geri bırakılması kararının en önemli sonucu, icra işlemlerinin durdurulmasıdır. Bu sayede, borçlunun malları haczedilemez, satılamaz ve maaşına haciz konulamaz. İcranın geri bırakılması karar kesinleşene kadar geçerlidir.
Eğer istinaf kanun yolu borçlu lehine sonuçlanırsa, icra takibi tamamen iptal edilir ve yatırılan teminat borçluya iade edilir. Eğer istinaf alacaklı lehine sonuçlanırsa, icra takibi devam eder ve alacaklı, yatırılan teminattan alacağını tahsil edebilir.
İcra mahkemesinin icranın geri bırakılması talebini reddetmesi durumunda, borçlu bu karara karşı kanun yoluna başvurabilir. Bu durumda, borçlu, kararın tebliğinden itibaren yasal süre içerisinde bir üst mahkemeye başvurarak kararın kaldırılmasını talep edebilir.
İcranın geri bırakılması, borçlunun haklarını korumak ve yargılama sürecinde telafisi güç zararların önüne geçmek için önemli bir hukuki araçtır. Bu mekanizma sayesinde, borçlu, haksız bir icra takibine karşı korunabilir ve yargılama sürecinde kendini savunma imkanı bulabilir.
