Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi nasıl yapılır? Yazılı olmak zorunda mı? Sadece noterde mi düzenlenebilir yoksa tapuda yapılan ölünceye kadar bakma sözleşmesi de geçerli midir? Ölünceye kadar bakma sözleşmesi düzenlemek için avukat gerekir mi? Sözleşme azırlamak için gereken evraklar nelerdir? Sözleşme düzenlerken sağlık raporu alınması gerekiyor mu?

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nedir?

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi daha çok yaşlılar, hastalar ve engelli kişiler için yapılır. Ölünceye kadar bakım sözleşmesi, bakıma muhtaç kişilerin yaşam kalitesini yükseltmek ve haklarını korumak için düzenlenen hukuki bir işlemdir.

Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin bir tarafı diğerini yedirme, içirme, barındırma, hastalandığında tedavi ettirme, ilaçlarını düzenli olarak verme borcu altına girmektedir. Bu hizmetlerin karşılığı olarak da kendisine genellikle mal varlığının bir kısmı veya tamamı devredilir. Ölünceye kadar bakma sözleşmesinde yer alan bakım hizmetleri, kişinin sağlık durumuna, ihtiyaçlarına ve diğer yaşam koşullarına göre belirlenir.

 Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, kişinin hayatı boyunca ihtiyaçlarının karşılanmasını garanti altına alır. Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, özellikle yaşlılık döneminde veya kronik bir hastalığı olan kişiler için önemlidir; çünkü bakım alacaklısının hayatı boyunca devam eder. Bu sebeple uzun süreli bir sözleşmedir.

 Not: Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin hazırlanması oldukça önemli süreçtir ve dikkatle takip edilmesi gereken detaylar içermektedir. Aksi durumda hata ile yapılacak yanlışlıklar geri dönülemez hak kayıplarına sebep olur. Bu nedenle sürecin başından sonuna kadar bir avukattan yardım almanızı öneririm.

Kişilerin özellikle yaşlılık ve hastalık dönemlerinde kendilerine bakılması amacıyla yaptıkları sözleşmelerdir. Kanser hastası olan bir kişinin, tedavisi sürecinde kendisi ile ilgilenmesi karşılığında mal varlığının bir kısmını devretmek istemesi durumunda yapacağı sözleşme ölünceye kadar bakma sözleşmesidir. Bu sözleşme Türk Borçlar Kanununun 611 ile 619 maddeleri arasında düzenlenmiştir.

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nasıl Yapılır?

Ölünceye kadar bakma sözleşmesini noterde veya tapu müdürlüğünde yapabilirsiniz. Resmi şekilde düzenlenmedikçe sözleşme geçerli olmaz. Kızı ile ölünceye kadar bakma sözleşmesi yapmak isteyen bir baba ile kızın kendi aralarında yazdıkları sözleşme geçerli olmayacaktır. Yine aynı şekilde sözlü olarak da kurulması mümkün değildir.

Noterde veya tapu müdürlüklerinde düzenlenmediyse sözleşme geçersiz sayılır. Bir babanın kendisine ölene kadar bakması karşılığında evini veya dükkânını evladına vereceğini herkesin önünde defalarca söylemesinin veya bu beyanının video kaydına alınmasının hiçbir geçerliliği olmayacaktır.

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi düzenlemek isteyenler, işlemlerini noterde veya tapu müdürlüğünde yapabilirler. Sözleşme için başvurunun birlikte yapılması şarttır. Başvuru sırasında taraflardan fotoğraf istenmektedir. Sözleşme yapmak üzere notere veya tapu müdürlüğüne gittiğinizde yanınızda 2 tanık bulunması gerekmektedir. Şahitlerinizin 18 yaşından büyük olması ve okuma yazma bilmesi gerekmektedir.

Tanıklar sözleşmenin yapılması sırasında orada bulunmalı ve sözleşmeyi imzalamalıdırlar. Bir şekilde sözleşmenin yapılması sırasında tanıkların unutulduğunu, sözleşmede 2 tanığın imzasının bulunmadığını düşünelim, böyle bir sözleşme şekil şartı eksikliği sebebiyle geçersiz olacaktır.

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi İptal Edilebilir mi?

 Bilinenin aksine ölünceye kadar bakma sözleşmesi de diğer tüm sözleşmelerde olduğu gibi şartların varlığı halinde iptal edilebilir. Bazı mirasçılarından mal kaçırma niyeti ile tüm malvarlığını veya makul oranı aşan miktarda malvarlığını konu edinen ölünceye kadar bakma sözleşmeleri iptal edilebilir.

İptal edilebilir denilmesinin sebebi ise ancak dava açılması halinde sözleşmenin iptal edilebilmesindendir. Bir kişi, kendisine bakılmasının karşılığı olarak değil de, bağışlama amacıyla mal varlığını devrediyorsa, sözleşme iptal edilir. Bu yol ile mirastan pay alması engellenen mirasçılar dava açarak sözleşmenin iptalini sağlayabilirler. Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin iptali hakkında detaylı bilgi için miras hukuku avukatına danışmanız yararınıza olacaktır.

Koşullarının değişmesi sebebiyle de sözleşme iptal edilebilir. Örneğin, diğerine bakma sözü veren kişinin ciddi sağlık sorunları yaşaması sebebiyle sözleşmeyi sonlandırmak isteyebilir. Benzer şekilde bakım borçlusunun ölmesi de sözleşmeyi sonlandırabilir.

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi imzalanmasına rağmen, bakıma ihtiyaç duyan kişiye bakılmazsa, dava açarak sözleşmenin iptal edilmesi mümkündür. Örnek bir olayda; 7 tane arsasını gelinine ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile devreden kaynana, gelininin kendisine bakmaması üzerine dava açmıştır. Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin iptal edilmesini ve gelinine devrettiği tapuların kendisine iade edilmesini istemiştir. Mahkeme, bakım yükümlülüğünün yerine getirilmediği gerekçesiyle davanın kabulüne karar vermiş ve Yargıtay da bu kararı onanmıştır. (Yargıtay 1. Hukuk Dairesi 2020/2719 Esas ve  2021/3592 Karar sayılı ilamı)

Bir başka örnek olayda ise taraflar birlikte yaşama karşılığı ölünceye kadar bakma sözleşmesi imzalamışlar. Sözleşme gereği olarak intifa hakkı saklı kalmak kaydı ile taşınmazın çıplak mülkiyeti bakım borçlusuna devredilmiş. Kısa bir süre sonra, evden zorla çıkarılan bakım alacaklısı sözleşmenin iptali ve taşınmaz mülkiyetinin iadesi için dava açmıştır.

Bakıma İhtiyacı Olmayan Kişi ile Yapılan Sözleşme İptal Olur mu?

Öncelikle her dava kendi şartları ile değerlendirilir. Ölünceye kadar bakma sözleşmesi yapıldığı sırada kişinin bakıma muhtaç olması veya ağır hasta olması şart değildir. Her hangi bir sağlık sorunu olmayan ve kendine yetebilen kişiler de bu sözleşmeyi yapabilirler.

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi yapılabilmesi için bakım alacaklısının felç olması, gözünün görmemesi gibi şartlar bulunmamaktadır. Her türlü günlük işlerini yapabilen bir kişide ölünceye kadar bakma sözleşmesi imzalayabilir.

Genellikle kalp damar hastalığı olanlar, kanser ve koah tedavisi gören kişiler kendilerine bakılması karşılığında böyle sözleşmeler yapsa da, hiçbir sağlık sorunu olmayan kişiler de ölünceye kadar bakma sözleşmesi yapabilirler. Sırf bu nedenle sözleşme iptal edilemez.

65 Yaşın Üzerindeki Kişi Doktor Raporu Almadan Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Yapabilir Mi?

Akıl sağlığı yerinde olan, iyiyi ve kötüyü ayırabilen, yaptığı işlemin zararına mı yararına mı olduğunu ayırt edebilen kişilerin yaptıkları sözleşmeler geçerli olur. İptali istenemez. Akıl sağlığı yerinde olan 95 yaşındaki bir kişinin yaptığı sözleşme geçerli iken, akıl sağlığı yerinde olmayan 20 yaşındaki kişinin yaptığı sözleşme geçersiz olacaktır. Bu konuda önemli olan kişinin yaşı değildir. Önemli olan kişinin akıl sağlığıdır. Bu konuda açılan davalarda adli tıp kurumundan rapor alınmaktadır.

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Sağlık Raporu

Sağlık raporu alınarak bu sözleşmenin yapılması faydalı olacaktır. Sözleşme yapıldığı sırada her iki tarafın da ayırt etme gücüne sahip olması gerekir. Genelde ileri yaşta kişiler ölünceye kadar bakım sözleşmesi düzenlerler. Esasında burada önemli olan kişinin yaşından çok akıl sağlığıdır. Bakım alacaklısının ölmesi ile sözleşmenin varlığından haberdar olan mirasçılar iptali için dava açmak isteyeceklerdir. İptal sebebi olarak da ilk akla genel ayırt etme gücünün bulunmamasıdır. Bakım alacaklısı olan kişinin ayırt etme gücünün bulunmadığını iddia edenin bu iddiasını ispat etmesi gerekir. Ölünceye kadar bakma sözleşmesi sadece noterde yapılabilmektedir.

İşlem yapmak için huzuruna gelen kişinin ayırt etme gücünün bulunup bulunmadığı konusunda şüpheye düşen noter, sağlık raporu almasını isteyebilir. Genelde 65 yaş üzerinde olan herkesten sağlık raporu istenildiği sanılır ama bu doğru değildir. Sözleşme imzalanmadan önce sağlık raporu almanız zararınıza olmaz ama faydanıza olur. Bu sebeple eğer mümkünse sağlık raporu almanızı öneriyoruz. Sağlık raporunu aile hekimliğinden ya da sağlık ocağından da alabilirsiniz. Bunun yanında üniversite ya da araştırma hastanesinden de sağlık kurulu raporu alabilirsiniz. Tek doktor imzalı durum bildirir sağlık raporu alabileceğiniz gibi heyet halindeki doktorlardan da sağlık raporu alabilirsiniz. Sağlık raporunun alınması ölünceye kadar bakma sözleşmesinin iptal edilemeyeceği anlamına gelmez. Sağlık raporu alınmasına rağmen iptal davasına konu olabilir ve mahkemede sözleşmenin iptaline karar verebilir. 

Noterde Yapılan Ölünceye Kadar Bakma Akdi

Ölünceye kadar bakma sözleşmesini hem noterde hem de tapu müdürlüğünde düzenleyebilirsiniz. Bakım alacaklısına yaşlılığında ya da hastalığında bakılması karşılığında bir veya birden fazla taşınmaz mal devredilir. Eğer işleminizi tapu müdürlüğünde yapmaya karar verdiyseniz; taşınmazın kayıtlı olduğu tapu müdürlüğüne gitmeniz gerekmektedir. Bununla birlikte ilgili tapu müdürlüğünden yetki almak şartıyla bulunduğunuz yerdeki tapu müdürlüğünden de bu işlemi yapabilirsiniz. Sözleşmeyi noterde yapmaya karar verdiyseniz Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde bulunan herhangi bir notere gidebilirsiniz.

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi yapabilmeniz için yanınızda iki tanık bulunması gerekmekte ayrıca yanınızda vesikalık fotoğraflarda bulundurmalısınız. Yapılan bu sözleşme sonrasında taraflar birlikte tapu müdürlüğüne giderek taşınmazın devrini gerçekleştirebilir. Bunun yanında, eğer bakım alacaklısı bakım borçlusuna tapuda gerekli devir işlemlerini yapması için yetki verdiyse, tek başına giderek de tapuyu adına kaydettirebilir. Ölünceye kadar bakma sözleşmesi yapmak için notere giderken tapu bilgilerinin yanınızda olması faydalı olacaktır.

Tapu örneğinin aslının bulunması şart olmayıp, fotokopisi ya da fotoğrafı da işinize yarayacaktır. Yapmış olduğunuz sözleşmeye göre miras bırakan hayattayken de tapu devri yapılabilir. Bunun dışında tapunun miras bırakan öldükten sonra devredileceği de kararlaştırılabilir. Bu haliyle ölünceye kadar bakma sözleşmesi ölüme bağlı bir tasarruf olan miras sözleşmesidir. Miras bırakanın vefatı sonrasında miras sözleşmesinin yerine getirilmesi istenilmelidir. 

Ölünceye Kadar Bakma Akdi Bozulabilir mi?

Şekil şartlarını taşımayan ölünceye kadar bakma sözleşmesi bozulabilir. Kimi durumlarda mirasçılardan mal kaçırmak amacıyla da ölünceye kadar bakma sözleşmesi yapılmaktadır. Böyle bir durumda muris muvazaası sebebiyle tapu iptal davası açılabilir. Yargıtay ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile de muris muvazaasının yapılabileceğini kabul etmektedir. Sözleşme resmi olarak yapılmalı ve sözleşme yapılırken iki tanığın bulunması gerekmektedir. Sözleşme yapan bakım alacaklısı okuma yazma bilse de iki tanığın sözleşmede adının ve imzasının bulunması yasal zorunluluktur. Bazı kişilerin miras sözleşmesi yapılırken tanık olarak bulunması yasaklanmıştır.

Şahit olması yasak olan kişilerin sözleşme tanık olarak katılması sözleşmenin bozulmasına sebep olabilir. Notere ya da tapu müdürlüğüne gitmeden kendi aranızda bir kağıda yazarak yaptığınız ölünceye kadar bakma sözleşmesi geçerli olmayacaktır. Böyle bir durumda sözleşmenin iptalinden çok yokluğu söz konusudur. Benzer şekilde sözlü olarak da bu sözleşmenin yapılması mümkün değildir.

Ayrıca bazı durumlarda bazı mirasçılar, miras bırakan ile kimsenin ilgilenmediğini, sadece kendisinin baktığını beyan ederek, mirastan daha fazla pay alıp alamayacaklarını sormaktadırlar. Bu sorunun cevabı ne yazık ki hayırdır. Diğer mirasçılar miras bırakanla ilgilenmezken sizin yapmış olduğunuz bu hizmetler ahlaki bir görev olarak kabul edilmektedir. İptal sebepleri bulunmasına rağmen eğer mirasçılardan hiç kimse ölünceye kadar bakma sözleşmesinin iptalini istemezse, geçerli olmaya devam edecektir. 

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Şekil Şartı

Şekil şartı bir sözleşmenin geçerli olabilmesi için taşıması gereken özellikleri ifade etmektedir. Kanunun aradığı şekil şartlarını taşımayan sözleşmeler geçerli olmaz. Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin yazılı olarak düzenlenmesi zorunludur. Sözlü olarak yapılması durumunda geçerli değildir. Diyelim ki, yaşlı ve hasta olan bir anneye dört çocuğu da bakmıyor. Ne arıyorlar ne de soruyorlar. Bunun yanında bir başka çocuğu var ki, her ihtiyacını o karşılıyor. Hiç bir zaman annesini yalnız bırakmıyor.

Minnet duygusu ile annenin kızına; bana bakman karşılığında sana evimi bırakıyorum, ben öldükten sonra burası senindir dediğini kabul edelim. Hatta bir adım öteye gidelim, ileride ispat kolaylığı olsun diye, annenin bu söyledikleri kamera ile kayıt altına alınmış olsun. Ne yazık ki ölünceye kadar bakma sözleşmesi bu şekilde kurulmuş olmaz. Miras bırakan ölünceye kadar bakma sözleşmesini birden fazla kişi ile de yapabilir. Bu sözleşmenin geçerliliğini etkilemez. Bir baba kendisine bakması karşılığında bir evini iki çocuğuna yarı yarıya bırakabilir veya maddi durumu el veriyorsa her ikisine de birer daire bırakabilir.

Önce bir çocuğu ile ölünceye kadar bakım sözleşmesi düzenlemiş bir anne, aradan iki geçtikten sonra diğer bir çocuğu ile de bu sözleşmeyi yapmak isteyebilir. Benzer şekilde bir baba, hem eşine hem de kendisine bakılması karşılığında bir evini kızına verebilir. Kendisine bakılması karşılığında bir arsa verilmesi karşılığında oğlu ile sözleşme imzalayan baba, eşine bakılması karşılığında, tapuda kendi adına olan bir taşınmazı kızına devretmek isteyebilir. 

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası

Hileli olarak yapılan ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile devredilen taşınmazlar sebebiyle tapu iptal ve tescil davası açılabilir. Bilindiği gibi yolsuz tesciller sebebiyle tapu iptal ve tescil davası açılabilir. Tapu devri için geçerli bir hukuki sebep yoksa, yapılan tescili yolsuz tescil olarak kabul ederiz. Burada incelenmesi gereken miras bırakanın hangi amaçla ölünceye kadar bakma sözleşmesi yaptığıdır. Bazı kişiler hileli satış ile yapılan devrin dava ile bozulacağını ancak ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile yapılan devrin bozulamayacağını söylerler.

Bu söylentinin hiçbir hukuki dayanağı yoktur. Bu sebeple ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile yapılacak devirlerinde tapu iptal ve tescil davasına konu olabileceğini bilmenizde fayda bulunmaktadır. Hileli olarak, mirasçılardan mal kaçırma amacıyla düzenlenen ölünceye kadar bakma sözleşmesinin iptal edileceğine dair birçok yargıtay kararı bulunmaktadır. Ölünceye kadar bakma sözleşmesi nedeniyle açılacak tapu iptal ve tescil davasının hukuki dayanağı muris muvazaasıdır. Muris muvazaası hakkında daha detaylı bilgi için “Muris muvazaası” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.