Mirastan Men Etme

Miras bırakanın bazı mirasçılarını mirasından men etmesi mümkündür. Bu durumda, mirastan men edilen kişi artık mirastan pay alamaz ve payı diğer mirasçılara kalır. Mirastan men etme işlemi, Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiştir.

Miras bırakan, sadece çocuklarını değil, anne ve babasını da mirasçılıktan çıkarabilir. Ayrıca torunu, kardeşleri ve gelini de mirasçılıktan çıkarabilirsiniz. Mirastan men ile saklı paylı mirasçıların dahi miras payları ellerinden alınabilir. Bu kişilerin mirasçılık sıfatı sona erer. Mirastan çıkarma vasiyetname ile veya miras sözleşmesiyle yapılabilir. Vatandaş Ahmet kızı Türkan’ın kendisine ve eşine yönelik hakaretlerde bulunduğunu, namus ve şerefine yönelik ağır suçlamalarda bulunduğunu belirterek onu mirasından men edebilir mi? Bu sorunun cevabı ve daha fazlası yazımızda yer almaktadır.

Kardeşim ve iki oğlu 2015’de annemi ve babamı dövmüştü. Babam o zaman 74 yaşındaydı. Kardeşim ve iki oğlu sabıkalı, çok vukuatları var. Dayak olayına tüm akrabaları ve köy şahittir. Babam kardeşimin ve oğullarının mirasından pay almalarını istemiyor. Mirastan men edebilir mi? Mirastan çıkarma usulü nasıldır?

Mirastan Çıkarma 

Türk hukuk sistemine göre mirastan çıkarma mümkündür. Mirasınızdan pay almasını istemediğiniz kişileri mirasçılıktan çıkarabilirsiniz. Mirastan çıkartılan (ıskat edilen) kimse mirastan pay alamayacağı gibi tenkis davası da açamaz.

Mirasçının alkolik olması ya da kötü bir hayat sürmesi mirasçılıktan çıkarma için yeterli midir?  Alkolik olmak ya da uyuşturucu bağımlısı olmak mirastan menedilmek için yeterli bir sebep değildir. Söz konusu olumsuzluklara ek olarak, kişinin aile üyelerine karşı aile hukukundan doğan sorumluluklarını da yerine getirmemesi gerekir.  Aile bağlarının ciddi anlamda zedelendi durumlarda mirastan çıkarma söz konusu olur.

Mirastan Çıkarma Sebepleri 

Mirasçılıktan men etmek için haklı bir sebebiniz olmalıdır. Sebep belirtmeden yapılan mirasçılıktan çıkarma iptal edilebilir. Diyelim ki, bir çocuğunuz size karşı ağır hakaret etti ve sonrasında da ölümle tehdit etti. Bu sebeple kendisini mirastan men edebilir misiniz? Bir başka örnekte şöyle olsun; Almanya’da yaşayan oğlunuz en az on yıldır sizi hiçbir şekilde arayıp sormuyor. Hiçbir geliriniz olmadığı halde size maddi destek sağlamıyor. Ya da kızınız size; gebermedin gitti, öl de kurtulalım senden koca karı, dedi. Mallarını bize vermezsen sana kimse bakmayacak dedi ve evden kovdu. Adınıza kayıtlı tapuların devri konusunda baskı yaptı, siz ret edince de tartakladı.

Suç İşleme Sebebiyle Mirastan Men Etme

Kanunumuzda iki tane mirastan çıkarma sebebi belirlenmiştir. Ancak bu iki sebepten birinin varlığı halinde mirastan çıkarabilirsiniz. İlk sebep miras bırakana ve yakınlarına karşı ağır bir suç işlenmesi halidir. Kendisine karşı ağır bir suç işleyen kişiyi miras bırakan mirastan men edebilir. Şahsınızı, eşinizi ya da çocuklarınızı yaralayan bir mirasçınızı mirastan çıkarabilirsiniz. Mirasçının kusurlu bir fiilinin olması şarttır. Fiilin hukuka aykırı olması gerekir. Çıkarma sebebi olan fiilin ağır bir suç olması gerekir. Suçun bizzat size karşı işlenmesi şart değildir. Yakınlarınıza karşı işlenen ağır suç sebebiyle de kişiyi mirasçılıkta çıkarabilirsiniz. İftira, hakaret, sövme, haksız suç isnadı, yalan yere şahitlik gibi suçlar da bazı hallerde bir çıkarma sebebi olabilir. Bazı suçlar teşebbüs halinde kalsa bile, gene de bir çıkarma sebebidir. Öldürme, dolandırıcılık, sahtekârlık, emniyeti suiistimal gibi suçlar, bir çıkarma sebebi teşkil edebilir.

Sorumluluklarını İhmal Sebebiyle Mirastan Men Etme

İkinci bir sebep ise aile hukukundan doğan yükümlülüklerin önemli ölçüde yerine getirmemesidir. Hem ahlak kuralları gereği hem de hukuk kuralları gereği aile üyelerinin birbirlerine karşı görevleri bulunmaktadır. Eşlerin birbirlerine karşı sadakat yükümlülüğü bunlardan biridir. Anne, baba ve çocukların karşılıklı olarak sevgi ve saygı göstermesi, yoksulluğa düşene yardım sorumluluğu bulunmaktadır. Aile üyelerinin, aile birlik ve huzurunu bozan davranışlarda kaçınmaları gerekmektedir. Mirasçının miras bırakana veya ailesi üyelerine karşı hukuken yükümlü olduğu aile hukuku görevlerini önemli ölçüde yerine getirmemesi çıkarma sebebi olabilir. Üstsoy, altsoy ve kardeşler arasında bir nafaka yükümlülüğü vardır. Karı koca arasında, evlilik birliği dolayısı ile sadakat görevi vardır bunlara aykırı hareket ve zina bir çıkarma sebebidir.

 Mirasçılıktan Çıkarma 

Annemin ilk evliliğinde 1 oğlu var. Abim 6 yıldır annemi hiç aramıyor ve ziyaret etmiyor. Hastalığı ile ilgilenmiyor. Annem onu mirasından çıkarmak istiyor. Sadece onu değil onun çocuklarını da (alt soyunu da) çıkarmak istiyor. Bunun için ne yapmak gerekir? Kanunun aradığı şartlar varsa saklı paylı olsun olmasın tüm mirasçılarınızı mirasçılıktan çıkarabilirsiniz.  Mirasçılıktan çıkarılan kişinin mirasçılık sıfatı sona erer.  Saklı paylarını dahi isteyemezler.

Mirasçılıktan çıkarmanın bizzat miras bırakan tarafından yapılması gerekir. Bir başka kişi onun adına kimseyi mirastan men edemez. Miras bırakanın işlem anında aklının başında olması gerekir. İleri yaşlılık ve hastalık sebebi ile her şeyi unutan kişiler bu işlemi yapamazlar.  Mirastan çıkarılan kişinin, miras payı kendi alt soyuna kalır. Eğer altsoyu yoksa miras bırakanın mirasçılarına kalır.

Vasiyetname İle Mirastan Çıkarma 

Mirastan çıkarma vasiyetnameyle veya miras sözleşmesi ile yapılabilir. Bunların dışında başka bir şekilde mirasçılarınızı mirastan çıkaramazsınız.

Miras bırakanın çıkarma sebebini vasiyetnamede göstermesi şarttır. Vasiyetnamenizde oğlum Ahmet’i mirasçılıktan çıkarıyor yazmalıdır. Mirasçılıktan çıkarma el yazılı vasiyetname ile yapılabileceği gibi, noterde yapılan resmi vasiyetname ile de yapılabilir. Vasiyetname yazmadan kimseyi mirasçılıktan çıkaramazsınız. Vasiyetnamenizde ayrıca mirasçılıktan çıkarma sebebinizi de yazmanız gerekmektedir. Çıkarma sebebinin önemli olması gerekir. Tek bir vasiyetname ile birden fazla mirasçınızı mirasçılıktan çıkarabilirsiniz.

Mirastan Çıkarma Nasıl Yapılır 

Mirastan men sebebi açık olmalı, belirli bir davranışa dayanmalıdır. Sadece mirasımdan mahrum ediyorum yazmanız yeterli olmaz. Mirasçılıktan men etmenize sebep olan olayların delillerini de yazmanızı öneririz. Vasiyetnamede mirasçılıktan çıkarma sebebi gösterilmemişse, bu çıkarma geçerli olmaz.

Mirastan çıkarma işlemi noterde veya mahkemede resmi vasiyetname ile yapılabilir. El yazılı vasiyetname ile de yapılabilir. Murisin mirasçıyı mirasından menetmesine ilişkin sebepler açık biçimde ifade edilmelidir. Mirasçının neden mirastan menedileceğine ilişkin detaylara yer verilmelidir. Yaşanmış olayların özeti vasiyetnameye yazılmalıdır.

Mirasçının aile hukukundan doğan yükümlülüklerini yerine getirmediği açık biçimde ifade edilmelidir. Benzer şekilde mirasçı ciddi bir suç işlediyse,  söz konusu suçu ispat eden deliller de açık biçimde yazılmalıdır.

Mirastan çıkarmanın geri alınması mümkündür. Bunun için miras bırakanın yeni bir vasiyetname düzenlemesi gerekir. Düzenlenen yeni vasiyetnamede önceki vasiyetnamede belirtilen mirasçılıktan çıkarmanın iptal edildiği ve mirasçısını affettiği açıkça yazılmalıdır.

Mirasçılıktan Çıkarma Sebepleri 

Çocuklarınızdan birinin sizin istemediğiniz bir evlilik yapması mirasçılık sebebi olabilir mi? Ya da yüz kızartıcı bir suç işlemesi nedeniyle mirasçılıktan çıkarabilir misiniz? Mirasçınızın boşanması mirasçılıktan çıkarmak için bir sebep midir? Müsrif olması ve borç batağında olması sizi haklı kılar mı? Bu sebeplerle mirastan kısmen ya da tamamen men etmek mümkün mü?

Vasiyetname düzenlenmesi ve mirasçılıktan çıkarma işlemlerinde son derece dikkatli davranılmalıdır. Bu sürecin doğru yönetilebilmesi için alanında uzman ve deneyimli bir avukattan danışmanlık hizmeti alınması oldukça önemlidir.

Koruyucu Mirasçılıktan Çıkarma

Kızımın bankalara yüklü miktarda borcu var. Ben ölünce miras hakkına kızımın borçlarından dolayı haciz olur diyorlar.  Kızım borçlarını ödeyemiyor ne yapmamız gerekir. Mirastan pay alabilmesi için?

Bir kişinin çok borcu varsa, alacaklıları, kendisine kalan mirastan alacaklarını alabilirler. Böylelikle kalan mirasın tamamı borçlara gidebilir. Aile mallarının tamamının elden çıkması, borçlu olan mirasçının alt soyu için mağduriyet yaratmaktadır. Bu sebeple kanunumuzda koruyu mirastan çıkarma kabul edilmiştir. Koruyucu mirasçılıktan çıkarma kişinin sadece çocukları ve torunları için mümkündür. Cezai mirasçılıktan çıkarma ise kural olarak tüm mirasçılar için mümkündür. Koruyucu mirasçılıktan çıkarma işlemi de sadece vasiyetname ile düzenlenebilir. Böylelikle mirasın belli bir oranının aile içinde kalması sağlanmaktadır. Bu konuda hak kaybı yaşamamak için bir avukata danışmanızı öneririm.

Mirastan Men Etme Çeşitleri

Mirastan çıkarma cezai ve koruyucu olmak üzere iki türlüdür. Koruyucu mirastan çıkarmada, mirasçının alt soyu korunmak istenmektedir. Eğer mirasçılardan birinin çok fazla borcu varsa koruyucu ıskat yapılabilir. Böylece aile mallarının tamamının elden çıkmasını önlenebilir. Mirasın bir kısmı alacaklılara bırakılırken, bir kısmı da mirasçının alt soyuna bırakılır.

Mirastan Men Etmenin İptali Davası 

Vasiyetnamenin açılması ile mirasçılıktan çıkarıldığını öğrenen mirasçı bunun iptali için dava açabilir. Mirasçılıktan çıkarılan kimsenin itiraz etmesi halinde bu sebeplerin varlığının ispatı, çıkarmadan yararlanan mirasçılara düşer. Hiçbir haklı neden yokken ve diğer mirasçıların yönlendirmesi ile mirastan men edildiğinizi düşünüyorsanız vasiyetnamenin iptali davası açabilirsiniz.

Mirastan Çıkarma Davası Dilekçesi 

Esasında mirastan çıkarma işlemi dilekçe ile yapılmaz. Mirastan çıkarma ancak vasiyetname ile yapılabilir. Ayrıca mirastan çıkarma davası diye bir dava yoktur. Bu sebeple dilekçe yazmanız gerekmemektedir. Anneniz veya babanız vasiyetname ile sizi mirasçılıktan çıkarmış olabilir. Böyle bir durumda açmanız gereken dava vasiyetnamenin iptali davasıdır. Bu dava asliye hukuk mahkemesinde açılmalıdır. Vasiyetnamenin iptali davası miras bırakanın en son ikametgâhının bulunduğu yerdeki mahkemede açılır.

Mirastan çıkarma sebebiyle açılan vasiyetnamenin iptali davasında, mirastan men etme sebebin gösterilmediği iddia edilebilir. Eğer mirastan çıkarma sebebi gösterilmişse, gösterilen olayların hiçbirinin gerçek olmadığı iddia edilebilir. Bu davada ispat yükü davalı taraftadır. Mirastan çıkarma sebebinin varlığını ispat etmek çıkarmadan yararlanan mirasçıya aittir.

Sorularla Mirasçılıktan Çıkarma

Soru 1

Merhaba, ben ikinci evliliğimi yaptım. İlk evliliğimden bir tane kızım var. Kızım bana her türlü kötülüğü yapıyor ve sürekli hakaret ediyor. Yaklaşık 15 senedir aramızda hiçbir bağ kalmadı. Kızımı mirasçılıktan çıkarmak istiyorum. Ne yapabilirim? 

Cevap 

Konunun detayları önem arz etmekte,  bu sebeple tüm ayrıntıları bilmeden bir karar almanız doğru olmaz. Miras hukuku konusunda deneyimli bir avukattan yardım almanızı öneririz. Eğer şartları taşıyorsanız vasiyetname düzenleyerek mirasçılıktan çıkarabilirsiniz.

Soru 2

Babam vefat etti. Eğer ki annem başkası ile evlenirse mirasçılıktan çıkarabilir  miyiz?

Cevap 

Bir başkası adına mirastan men yapamazsınız. Annenizi mirasından çıkarabilecek kişi babanızdı, kendisi de vefat etmiş. Ölmeden önce eşini mirasçılıktan çıkarmadıysa, onun yerine siz bu işlemi yapamazsınız. 

Soru 3

Babamın ilk eşinden olan çocuklarını nasıl mirastan yok sayabilirim? Ben şu an devam eden evliliğinden olan çocuğuyum.

Cevap 

Eğer babanız hayattaysa ve şartları da varsa ilk evliliğinden olan çocuklarını mirasçılıktan çıkarabilir. Her durumda mirasçılıktan çıkarmak geçerli olmaz. Kişinin ölümünden sonra iptal edilebilir. Bu sebeple mirastan men etme için alanında uzman bir avukattan yardım almanızı öneriyoruz.

Mirastan Çıkarma Yargıtay Kararları

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi  2011/22339 Esas,  2012/31593 Karar sayılı ilamı

Mirasçı, miras bırakana veya miras bırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemese ya da miras bırakana veya ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse; miras bırakan yapacağı ölüme bağlı tasarrufla saklı paylı mirasçısını mirasçılıktan çıkartabilir.

Mirasçılıktan çıkartılan (ıskat edilen) kimse mirastan pay alamayacağı gibi; tenkis davası da açamaz. Ölüme bağlı tasarrufta mirasçılıktan çıkarma sebebi gösterilmişse çıkarma geçerlidir. Mirastan çıkarma sebebinin varlığını ispat etmek; çıkarmadan yararlanan mirasçıya ait bulunmaktadır.

Mirasçılıktan çıkarma (ıskat) sebebinin varlığı, davalı (ıskattan yararlanan) tarafından gösterdiği delillerle kanıtlanamamıştır. Bu durumda mahkemece; mirasçılıktan çıkarmaya yönelik ölüme bağlı tasarrufun; davacı mirasçıların saklı payları dışında (tasarruf nisabı oranında) yerine getirileceği düşünülmeden, yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırıdır.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2013/1906 Esas, 2013/25049 Karar sayılı ilamı

Mirasçılık ve mirasın geçişi, miras bırakanın ölümü tarihinde yürürlükte olan bükümlere göre belirlenir. Davacı öncelikle 27.10.2004 tarihli 8488 yevmiye nolu vasiyetnamenin iptalini ve ıskat nedenlerinin bulunmadığını ileri sürmüştür. Miras bırakan A. vasiyetnamesinde mirasçılıktan çıkarma sebeplerini açıklamıştır.

Mirasçılıktan çıkarılan kimsenin itiraz etmesi halinde bu sebeplerin varlığının ispatı, çıkarmadan yararlanan mirasçıya veya vasiyet alacaklısına düşer. Sebebin varlığı ispat edilememiş veya çıkarma sebebi tasarrufta belirtilmemişse tasarruf mirasçının saklı payı dışında yerine getirilir.

Miras bırakan yaptığı vasiyetnamede mirasçılıktan çıkarma sebeplerini göstermiştir. Gösterdiği sebebe ilişkin miras bırakanın açık bir yanılgıya düştüğüne ilişkin bir delil bulunmamaktadır. İspat yükü kendisine düşen davalılar, gösterilen sebebin doğruluğunu kanıtlayamamışlardır. Bu durumda, Türk Medeni Kanununun 512/3. maddesi uyarınca; mirasçılıktan çıkarmanın (ıskatın) miras bırakanın tasarruf nisabı oranında geçerli olacağı, başka bir ifade ile davacının saklı paylarını isteyebileceği gözetilmeden isteğin tümden reddi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2013/2-129 Esas, 2013/1585 Karar sayılı ilamı

Davacılar 08.04.2002 tarihli vasiyetnamenin iptalini istemişlerdir. Miras bırakan N. vasiyetnamesinde mirastan çıkarma sebeplerini açıklamıştır.

Miras bırakan vasiyetnamesinde mirasçılıktan çıkarma sebeplerini göstermiştir. Gösterdiği sebebe ilişkin miras bırakanın açık bir yanılgıya düştüğüne ilişkin bir delil bulunmamaktadır.

“Davalılar gösterilen sebebin doğruluğunu kanıtlayamamışlardır. Bu durumda Türk Medeni Kanununun 512/3.maddesi uyarınca mirastan ıskatın miras bırakanın tasarruf nisabı oranında geçerli olacağı, başka bir ifade ile davacıların saklı paylarını isteyebileceği ve bu halde davaya tenkis davası olarak devam edileceği düşünülmeden vasiyetnamenin tümden iptaline karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.” gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

Dava, mirastan ıskat nedenleri bulunmadığı iddiasına dayalı vasiyetnamenin iptali isteğine ilişkindir.

Davacılar vekili, muris N.A.’ün ortada ıskatı gerektirir hiçbir haklı nedeni yokken davalıların yönlendirmesi ile 08.04.2002 tarih ve 08901 nolu vasiyetname ile davacıları mirastan ıskat ettiğini ileri sürerek mirastan ıskatı içeren vasiyetnamenin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Mahkemece; davacıların mirastan çıkarılmalarından yararlanan davalıların, ispat yükü kendilerinde olmasına rağmen çıkarma sebebinin varlığını ortaya koyamamaları nedeniyle 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 510/2.maddesinde yer alan koşulun olayda gerçekleşmediği gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.

Davalılar vekilinin temyizi üzerine Özel Dairece, miras bırakan vasiyetnamesinde mirasçılıktan çıkarma sebeplerini gösterdiği, davalıların gösterilen sebebin doğruluğunu kanıtlayamadıkları, bu durumda Türk Medeni Kanunu’nun 512/3.maddesi uyarınca mirastan ıskatın miras bırakanın tasarruf nisabı oranında geçerli olacağı başka bir ifade ile davacıların saklı paylarını isteyebileceği ve davaya tenkis davası olarak devam edileceği düşünülmeden vasiyetnamenin tümden iptaline karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle bozulmuştur.

Yerel Mahkemece, direnme olarak adlandırılan ikinci kararında, çıkarma nedeninin bulunmadığı sabit olduğuna göre,  miras bırakanın çıkarma nedeni konusunda yanılgıya düştüğünün kabul edilmesinin gerektiği, olmayan bir olayı veya nedeni varmış gibi görme ve düşünme veya hissetmenin ancak yanılma ile mümkün olduğu belirtilerek, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 512/3.maddesine dayalı olarak direnme kararı verilmiştir.

Davalılar vekilinin temyizi üzerine, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nca ortada varlığından söz edilebilecek bir direnme kararının mevcut olmadığı, bozmadan önce kurulan ve ilk kararda dayanılmayan gerekçelerle verilen yeni bir hükmün bulunduğu, yeni hükme yönelik temyiz itirazlarının inceleme merciinin ise Özel Daire olduğu gerekçesiyle dosyanın yeni hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesi için Özel Daireye gönderilmesine karar verilmiş, Özel Dairece de yukarıda belirtilen bozma ilamında açıklanan nedenlerle karar bozulmuştur. Yerel Mahkemece, önceki gerekçeler genişletilmek suretiyle direnme kararı verilmiş, direnme kararı davalılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; miras bırakanın mirastan ıskata ilişkin vasiyetnameyi düzenlerken, gösterdiği sebeplere ilişkin olarak açık bir yanılgıya düşürülüp düşürülmediği; buradan varılacak sonuca göre de, Türk Medeni Kanunu’nun 512/3.maddesi uyarınca mirastan ıskatın miras bırakanın tasarruf nisabı oranında mı geçerli olacağı yoksa çıkarma işleminin(vasiyetnamenin) tümden mi geçersiz olacağı noktasında toplanmaktadır.

Hukuk Genel Kurulu’nun 11.04.1990 tarih, 2-130 Esas, 239 Karar sayılı ilamında da değinildiği üzere; miras bırakanın ıskat sebebi olarak kabul ettiği olaylar bulunmadığı halde, kendisi bulunmayan bu olayları varmış gibi algılayıp açık hataya düşmüşse ölüme bağlı tasarruf tam olarak iptal edilmelidir. Ne var ki, dosya içeriğine göre miras bırakanın aşikâr yani diğer bir deyişle esaslı bir hataya düştüğü sabit olmamış; bilakis miras bırakan ıskat sebeplerinin varlığına inanmış ve bu itibarla tasarrufta bulunmuştur. Kaldı ki, 2006 yılında ölen miras bırakan tarafından, 2002 yılında düzenlenmiş bulunan vasiyetnameden bu süre zarfında dönülmüş de değildir.

Bu durumda, Türk Medeni Kanunu’nun 512/3.maddesi hükmü gözetilerek ıskatı içeren ölüme bağlı tasarrufun davacıların saklı payı dışında (tasarruf nisabı oranında) yerine getirileceği kabul edilmelidir. Hal böyle olunca, Hukuk Genel Kurulu’nca da benimsenen Özel Daire’nin bozma kararına uyulması gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.

Bilgi ve iletişim için

Telefon: 0533 769 56 98

WhatsApp: 530 821 53 16

Adres: Cevizli Mahallesi Zuhal Caddesi Ritim İstanbul Maltepe İstanbul