İkale Sözleşmesi

İş hayatında, işçi ve işveren arasındaki iş ilişkisinin sona ermesi çeşitli şekillerde gerçekleşebilir. Bunlardan biri de, her iki tarafın da rızasıyla yapılan anlaşmalı fesih, yani ikale sözleşmesidir. İkale, iş sözleşmesinin sona erdirilmesinde yaygın olarak kullanılan bir yöntem olmakla birlikte, hukuki açıdan dikkat edilmesi gereken önemli detaylar barındırır.

İkale Sözleşmesi Nedir?

İkale sözleşmesi, işçi ve işveren arasında var olan iş sözleşmesinin, her iki tarafın da serbest iradeleriyle anlaşarak sona erdirilmesine yönelik yapılan bir sözleşmedir. Bu sözleşme, iş ilişkisinin karşılıklı rıza ile sona erdirilmesini sağlar ve bu yönüyle diğer fesih türlerinden ayrılır. İkale, işçinin işten ayrılma isteğiyle başlayabileceği gibi, işverenin de iş sözleşmesini sona erdirme teklifiyle gündeme gelebilir. Önemli olan, her iki tarafın da bu fesih konusunda mutabık olmasıdır.

İkale sözleşmesinin doğrudan düzenlendiği bir yasa maddesi bulunmamaktadır. Ancak, Borçlar Kanunu’nun sözleşme serbestisi ilkesi (TBK m. 26) ve iş hukukunun genel prensipleri çerçevesinde hukuki geçerliliği kabul edilmektedir. Sözleşme serbestisi ilkesi, tarafların kanunda öngörülen sınırlar içinde diledikleri sözleşmeyi yapma özgürlüğünü ifade eder. İkale sözleşmesi de, bu ilke doğrultusunda, işçi ve işverenin karşılıklı menfaatlerini gözeterek iş ilişkisini sona erdirmelerine olanak tanır.

İkale sözleşmesinin en önemli unsuru, her iki tarafın da özgür iradeleriyle bu sözleşmeyi imzalamış olmasıdır. İşçinin baskı altında, tehdit edilerek veya yanıltılarak ikale sözleşmesi imzalaması durumunda, sözleşme geçersiz sayılabilir. Yargıtay kararlarında da bu husus sıklıkla vurgulanmaktadır.

İkale sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması, ispat açısından büyük önem taşır. Sözleşmenin içeriği, tarafların hak ve yükümlülükleri, fesih tarihi gibi hususların açıkça belirtilmesi gerekir.

İkale sözleşmesinde kullanılan dilin açık, anlaşılır ve tereddüde yer vermeyecek şekilde olması gerekir. Sözleşmede yer alan hükümlerin, her iki tarafça da kolaylıkla anlaşılabilir olması, ileride yaşanabilecek anlaşmazlıkların önüne geçilmesine yardımcı olur.

İkale Sözleşmesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

İkale sözleşmesi yaparken hem işçi hem de işveren açısından dikkat edilmesi gereken bazı önemli hususlar bulunmaktadır:

• İşçi Açısından:
  • Sözleşmeyi Dikkatlice Okuyun: İkale sözleşmesini imzalamadan önce tüm maddelerini dikkatlice okuyun ve anlamadığınız noktaları mutlaka sorun.
  • Hukuki Yardım Alın: İkale sözleşmesinin içeriği hakkında tereddütleriniz varsa, bir avukattan hukuki yardım almanız faydalı olacaktır.
  • İbranameye Dikkat Edin: İkale sözleşmesiyle birlikte bir ibraname de imzalatılmak istenebilir. İbraname, işverenin geçmişe yönelik tüm borçlarından feragat ettiğiniz anlamına gelir. Bu nedenle, ibranameyi imzalamadan önce dikkatli olun ve haklarınızdan feragat edip etmediğinizi kontrol edin.
• İşveren Açısından:
  • İşçiyi Bilgilendirin: İkale sözleşmesinin içeriği ve sonuçları hakkında işçiyi detaylı bir şekilde bilgilendirin.
  • Baskı Uygulamayın: İşçiyi ikale sözleşmesi imzalamaya zorlamayın veya baskı uygulamayın. Bu durum, sözleşmenin geçersiz sayılmasına neden olabilir.
  • Yazılı Şekle Uygun Hareket Edin: İkale sözleşmesini mutlaka yazılı olarak yapın ve tüm detayları açıkça belirtin.