Miras hukuku, özellikle mirasçılıktan çıkarma veya diğer bir ifadeyle mirastan ıskat işlemleri ile ilgili karmaşık terimler ve uygulamalar içerir. Mirasçılıktan çıkarma, miras bırakanın saklı pay sahibi bir mirasçıyı, ölüme bağlı bir tasarrufla mirasçılıktan çıkarması işlemidir. Miras bırakan, haklı sebepler doğrultusunda ve yasal prosedürleri izleyerek saklı pay sahibi mirasçıyı miras hakkından mahrum bırakabilir. Mirasçılıktan çıkarma işlemi, yasanın belirlediği koşullar ve mirasbırakanın vasiyetnamesinde yer alan açık ifadeler çerçevesinde gerçekleşir. Mirastan ıskata tabi tutulan mirasçının, miras bırakanın ölümü halinde herhangi bir hak iddia etmesi engellenir. Bu durum, resmi ve el yazılı vasiyetname ile düzenlenebilir. Ölüme bağlı tasarruflar arasında vasiyetnameler en bilinen türüdür. Miras bırakan, vasiyetnamesinde, mirasçılıktan çıkarma veya başka ölüme bağlı tasarruf kararlarını belirtir.
Mirasçılıktan çıkarma, ancak yasal şartların karşılandığı ve yeterli delil ile ispat edildiği takdirde hukuki geçerliliğe sahiptir. Bu işlem, mirasçılar arasında uyuşmazlıklara ve hukuki mücadelelere neden olabilir. Miras hukukunda, mirasçılıktan çıkarma önemli bir konu olup detaylı bir hukuki süreci gerektirir. Mirastan ıskat söz konusu olduğunda, miras bırakanın iradesi ve yasaların öngördüğü koşullar gözetilmelidir. Mirasçılıktan çıkarma herhangi bir bireyin miras haklarının bir miras bırakanın ölümüne bağlı kararıyla sonlandırılmasıdır ve bu işlem, tüm taraflar için net ve açık hukuki rehberlik gerektirir.
Bazı şartların varlığı halinde kişi mirasçılarının mirasından pay almasını önleyebilirler. Bu sürece mirasçılıktan çıkarma denilmektedir. Mirastan çıkarma nedenleri varsa kişi kızını da oğlunu da torununu da mirasçılıktan çıkarabilir. Mirastan çıkarma nedenleri Türk Medeni Kanununda yazmaktadır. Bu sebeplerin dışında bir başka nedenle mirasçılıktan çıkarma mümkün değildir. Örneğin yaz tatilinde benimle birlikte köye gelmedi, bu sebeple kızımı mirasçılıktan çıkarmak istiyorum deseniz, bu işlem geçerli olmayacaktır.
Aile dayanışmasının ve bağlarının zedelenmesi durumunda saklı paylı mirasçıların mirasçılıktan çıkarılması mümkündür. Miras bırakana ya da yakınlarına karşı suç işlenmesi, aile birlik ve huzurunu bozan davranışlarda bulunma, mirastan çıkarma için sebep olabilir. Kişinin eşi, çocukları ve anne babası saklı paylı mirasçısıdır. Bazı mirasçılar saklı paylı mirasçı olarak kabul edilmesinin sebebi, mirasbırakan ile bazı yasal mirasçılar arasında, yakın ve kopmaz kabul edilen aile bağlarının varlığıdır. Bu aile bağı sebebiyle, saklı paylı mirasçılara miras paylarının belirli bir oranının mutlaka bırakılmasının gerektiğini öngörmüştür. Mirasçının kusurlu davranışları sebebiyle bahsedilen bu aile bağı kopmuşsa, mirastan çıkarılması gündeme gelir. Aile bağları tamamen kopsa da mirasçılıktan çıkartıp çıkartmama, miras bırakanın iradesine bırakılmıştır. Bu sebepledir ki, eğer ortada mirastan çıkarmayı içeren bir vasiyetname yoksa kişi mirastan pay alır. Evlatlık da mirasçılıktan çıkarılabilir.
Esas olan saklı paylı mirasçısı olan kişilerin mirasçılarını mirastan çıkarmasıdır. Saklı paylı mirasçısı olmayan kişiler vasiyetinde kendilerine pay vermeyerek de istediği mirasçısını mirastan mahrum edebilir. Saklı payı olmayan mirasçıya pay verilmeme sebebinin yazılması bile gerekmez. Buna rağmen isteyenler miras bırakmama sebebini de vasiyetine yazabilirler.
Mirastan çıkarma kısmen de yapılabilir tamamen de yapılabilir. Mirasçılıktan çıkarma sebebini vasiyetinizde mutlaka açıkça ve somut olarak göstermelisiniz. Mirastan çıkarma, mirasçının olumsuz bir işlemine, davranışına dayanmalıdır. Sadece mirastan çıkardı, miras dışı bıraktım, bana ilgi göstermedi ve benzeri gibi gerekçesiz sözler yeterli sayılmaz. Mirastan çıkarmaya sebep olan olayların delillerinin ve tanıklarının da gösterilmesi önerilir. Saklı pay sahibi mirasçıların sadece saklı payı kadar mirastan pay almasını öngören vasiyet, mirasçılıktan çıkarma değildir. Miras bırakan, mirastan çıkarma sebebi olmadan da saklı pay dışında kalan kısım üzerinde istediği işlemi yapabilir.
Peki mirasçılıktan çıkarılan kimsenin miras payı kime kalır? Mirasçılıktan çıkarılan kimsenin altsoyu olup olmamasına göre iki ihtimal bulunmaktadır. Eğer altsoyu varsa, o kimse miras bırakandan önce ölmüş gibi, miras payı kendi altsoyuna kalır. Mirasçılıktan çıkarılanın altsoyu yoksa, kendisine isabet eden miras payı, miras bırakanın yasal mirasçılarına kalır. Bu arada mirasçılıktan çıkarılan kimsenin altsoyu, o kimse miras bırakandan önce ölmüş gibi saklı payını isteyebilir. Bir kişi boşanma davası açmış olduğu eşini de mirasçılıktan çıkarabilir.
Eşler boşandıktan sonra birbirlerine mirasçı olamazlar; ancak boşanma davası devam ederken eşlerden biri ölürse, sağ kalan eş diğerine mirasçı olur. Böyle bir olasılığı önlemek için vasiyetname ile eşin mirasçılıktan çıkarılması mümkündür. Özellikle kendisine karşı suç işlenilmesi veya zina sebebiyle açılan boşanma davalarında kişilerin böyle talepleri olabilir.
Miras bırakan kendisini döven, küfür eden, toplum içinde alenen aşağılayan mirasçılarını vasiyet düzenleyerek mirasından çıkarabilir. Ayrıca aile yükümlülüklerini yerine getirmeyen, hastalandığında ya da sağlığında arayıp sormayan, yardım etmeyen mirasçılarını da mirasından men edebilir. Evlatlık görevlerini yerine getirmeyen, annesinden borç olarak aldığı paraları iade etmeyen ve mal kaçıran kişinin mirasçılıktan çıkarılması mümkündür. Yine babanın oğluna verdiği vekaletnamedeki yetkileri kullanarak, banka hesabında bulunan paraları, babasına haber vermeden azar azar çekerek zimmetine geçirmesi, mirasçılıktan çıkarma için haklı bir neden olur.
Kızının bir başka şehirde okul kazanması sonucu, babasının bulunduğu Bolu’dan İstanbul’a taşınan evladın sırf bu sebeple mirasçılıktan çıkarılması yerinde değildir. Evli ve çocuklu birinin bir başkası ile evlilik dışı birlikte olması, anne ve baba için mirasçılıktan çıkarma sebebi olur. Yine kişiler, küçük yaştaki çocuklarını terk eden kızlarını ya da oğullarını mirasçılıktan çıkarmak isteyebilirler.
Miras bırakan, aile ilişkileri sebebi ile kendilerini toplum içine çıkamaz duruma getiren mirasçılarını da mirasçılıktan çıkarabilirler. Mirasçılıktan çıkarmadan bahsedilebilmesi için miras bırakanın bunları vasiyetinde yazması gerekir. Tüm olanlara rağmen miras bırakan mirasçısını mirasçılıktan çıkarmamış da olabilir. Mirastan çıkarma için mirasçının İşlediği suç sebebiyle ceza alması şart değildir. Belki de miras bırakan kendisini şikayet bile etmemiştir.
Mirasçılıktan çıkarma cezalandırma amacıyla da yapılabilir, aile mallarını korumak amacıyla da yapılabilir. Birbirinden farklı iki çeşit mirasçılıktan çıkarma vardır. Şimdiye kadar bahsettiğimiz mirasçılıktan çıkarma cezalandırma amacıyla yapılmaktadır. Mirasçılardan birinin çok borcu olabilir ve ona kalan miras payının tamamı alacaklılara ödenmek zorunda kalınabilir. Bu durumda aile malı torunlara ulaşamadan tükenir. Bunu önlemek için mirasın bir kısmı mirasçının alt soyuna bırakılmak şartı ile borçlu mirasçı mirastan çıkarılabilir.
Mirastan çıkarma, miras bırakanın ölümüne bağlı olarak yaptığı ve belirli sebeplerle mirasçısını miras hakkından mahrum etme işlemidir. Türk Medeni Kanunu uyarınca bunun iki temel çeşidi bulunmaktadır: cezai nedenlerle mirastan çıkarma ve koruyucu amaçlı mirastan çıkarma.
Cezai Mirastan Çıkarma
Miras bırakanın, mirasçının ağır suç işlemesi veya ailesine karşı görevlerini ağır şekilde ihlal etmesi sebebiyle mirasçıyı mirastan çıkarabilmesi için, Türk Medeni Kanununun 510. maddesi gereği sebeplerin varlığını belirtmesi şarttır. İlgili maddenin öngördüğü hallerde mirastan çıkarılma kararı geçerlidir. Mirastan çıkarılan tarafın itirazı durumunda, çıkarma sebebinin varlığını ispat yükü ondan yararlanan mirasçı ya da vasiyet alacaklısına düşer.
Cezai sebeplere dayalı olarak mirasçılıktan çıkarma, Türk Medeni Kanununun 510. maddesi ile düzenlenmiştir. Bu madde, belirli ağır durumları içermekte olup mirasbırakanın ölümünden sonra yürürlüğe giren bir düzenlemedir. İşte Türk Medeni Kanununun ilgili maddesine göre mirasçılıktan çıkarma sebepleri:
- Ağır Suç İşleme: Eğer mirasçı, miras bırakana veya onun yakın aile bireylerinden birine karşı ağır bir suç işlemişse, mirasbırakan bu durumu gerekçe göstererek vasiyetname ile mirasçıyı miras hakkından mahrum edebilir.
- Aile Yükümlülüklerini İhlal Etme: Mirasçı, miras bırakana veya aile bireylerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülükleri önemli ölçüde ihlal etmişse, bu durum mirasçılıktan çıkarma sebebi olarak kabul edilir.
Bu hükümler, miras bırakanın iradesine göre mirasçılıktan çıkarmanın kullanılması durumlarını sınırlandırırken, miras hakkının kötüye kullanılmasını da önlüyor. Her iki halde de miras bırakanın, mirasçının hakkından feragat etmesine imkan tanıyan cezai unsurlara dayalı yasal düzenlemeler getirilmiştir. Bu türden ağır kararlar yalnızca kanunda belirtilen ölçütler dahilinde verilebilir ve her zaman somut olayın şartlarına göre değerlendirilmesi gerekir.
Koruyucu Mirastan Çıkarma
Murisin, koruyucu mirastan çıkarma amacıyla, çocuklarını zararlı davranışlardan koruma gayesiyle belirli bir mirasçıyı mirasçılıktan çıkardığı durumlar bulunmaktadır. Bu durumda, iyi niyet esastır ve koruma amaçlıdır.
Her iki tür mirastan çıkarmada da geçerlilik için miras bırakanın, çıkarma nedenini açıkça belirtmiş olması gerekmektedir. Eğer miras bırakan tarafından çıkarma nedenini belirtilmemiş ise veya var olmayan bir neden üzerine yanılarak bu işlemi yapmışsa, mirastan çıkarma geçersiz sayılır.
Mirastan çıkarma kararının geçersizliğinin belirlenmesi süreci kademelidir:
- İlk olarak, miras bırakanın açık bir yanılgı yapmış olup olmadığı incelenir.
- Eğer yanılgı yoksa ve davalı çıkarma sebebi ispat edemezse, davacının hak talebinde bulunması ve tenkis davası sürecine devam etmesi gerekebilir.
Yukarıdaki bilgilere göre, kanuni düzenlemeler çerçevesinde, mirasçılıktan çıkarma işleminin doğru ve hakkaniyetli bir şekilde gerçekleşebilmesi için belirlenmiş olan usul ve koşullara titizlikle uyulması gerektiği anlaşılmaktadır. Mirasçılıktan çıkarmada kanunun öngördüğü sürecin, hak sahibinin durumuna göre dikkatle ele alınması ve yürütülmesi önem taşımaktadır.
Miras hukukunda, miras bırakan tarafından, mali zorluklar nedeniyle borçlarını ödeme güçlüğü çeken alt soyuna yönelik koruma önlemleri bulunmaktadır. Türk Medeni Kanunu’nun 513. maddesi, borç ödemeden aciz durumundaki alt soyun korunmasına ilişkin hükümler içerir. Bu hüküm altında mirasçılıktan çıkarma işlemi, aşağıdaki koşullar altında gerçekleştirilebilir.
- Mirasçılıktan Çıkarma Hakkı:
- Miras bırakan, hakkında borç ödemeden aciz belgesi bulunan alt soyunu (çocukları, torunları vb.), saklı payının yarısı için, yani mirasın tamamından önceden belirlenmiş zorunlu payın yarısı kadar miktar için mirasçılıktan çıkarabilir.
- Bu durumda, miras bırakanın yükümlülüğü, çıkarılan alt soya ait saklı payın yarısını, bu kişinin doğmuş ve gelecekte doğacak çocuklarına tahsis etmek olacaktır. Böylelikle, alt soy korunmuş olur ve mirasın gelecek kuşaklara geçişi sağlanır.
- Mirasçılıktan Çıkarmanın İptali:
- Eğer mirasın açıldığı sırada, borç ödemeden aciz belgesinin hükmü ortadan kalkmışsa ya da belgede bahsedilen borç miktarı, mirasçılıktan çıkarılan kişinin miras payının yarısından azsa, mirasçılıktan çıkarma işlemi, mirasçının talebi üzerine iptal edilebilir.
Bu kanuni düzenleme, aynı zamanda mirasçılıktan çıkarma işleminin, mirasbırakanın ölümünden sonra değil, sadece yaşarken yapılabileceğini belirtir. Miras bırakanın, bu düzenleme kapsamında çocuklarını veya diğer alt soyunu mirastan tamamen mahrum etme yetkisi yoktur; esas amacı, mirasçıların gelecek nesillerini de düşünerek hareket etmek ve onları korumaktır.
Mirasçılıktan çıkarma ve koruyucu iskat kurumu, miras hakkı ve miras koruması gibi önemli konularda miras bırakanlara esneklik sağlayarak aile bireylerini koruma altına almayı amaçlar. Bu uygulama, Türk Medeni Kanunu ile düzenlenmiş olup, miras hukuku uygulamasında önemli bir yer tutmaktadır.
Mirasçılıktan Çıkarma ve Saklı Pay Hükümleri
Miras hukukunda, miras bırakan kişi tarafından belirli şartlar altında mirasçıların mirastan çıkarılması söz konusu olabilir. Mirasçılıktan çıkarma, mirasçıların miras haklarından mahrum bırakılması demektir. Bu noktada, Türk Medeni Kanunu birtakım korumalar getirerek, saklı pay sahiplerinin haklarını güvence altına alır.
Türk Medeni Kanununun 510/1. maddesine göre, saklı pay sahibi mirasçıların dahi mirasçılıktan çıkarılabilmesi mümkündür. Ancak, miras bırakanın saklı payı olmayan mirasçılar üzerindeki tasarruf özgürlüğü geniştir. Saklı pay, mirasçının miras bırakandan almasının kanun tarafından garanti edilen minimum payını ifade eder. Miras bırakan, bu payın altında bir miras bırakamaz. Öte yandan, saklı pay hakkına sahip olmayan mirasçıların payı üzerinde mirasbırakan dilediği gibi vasiyet yoluyla tasarrufta bulunabilir.
Dolayısıyla, saklı pay hakkı bulunmayan bir mirasçının mirastan çıkarılmasına gerek kalmamaktadır. Çünkü miras bırakanın, saklı pay dışındaki serbest pay kısmı üzerinde istediği gibi tasarruf etme hakkı zaten mevcuttur.
Saklı pay sahibi mirasçıların mirasçılıktan çıkarılabilmesi, ancak kanun tarafından belirlenen bazı nedenlerle söz konusu olabilir. Bu nedenler arasında, miras bırakanın hayatını tehlikeye atan davranışlar, ağır haksız fiiller veya hakaretler gibi durumlar yer alır. Saklı payın kimler için geçerli olduğu ise Türk Medeni Kanununun ilgili maddelerinde detaylı olarak düzenlenmiştir. Örneğin; eş, çocuklar ve miras bırakanın ana babası saklı pay hakkından yararlanır.
Mirasbırakan, saklı pay sahibi mirasçıların mirasçılıktan çıkarılmasını vasiyetnamesinde belirtmelidir ve bunun için geçerli ve kanuni bir sebep bulunmalıdır. Bunlar arasında, mirasçının işlediği suçlar veya mirasbırakana karşı gösterdiği kötü davranışlar gibi kanuni nedenler yer alabilir.
Özet olarak, mirasçılıktan çıkarma ve saklı pay hükümleri Türk Medeni Kanununda titizlikle düzenlenmiş olup, mirasçıların hem korunmasını hem de mirasbırakanın iradesinin gözetilmesini amaçlar.
Altsoyun Mirasta Saklı Pay Hakkı
Miras hukukunda, miras bırakanın (murisin) ölümü sonucu mal varlığının mirasçılara intikali söz konusu olduğunda, kanunlar mirasçıların bir kısmını “saklı pay” ile koruma altına alır. Özellikle, miras bırakanın altsoyu (çocukları, torunları), mirasın belli bir yüzdesi üzerinden hak iddia edebilirler ve bu hak “saklı pay” olarak adlandırılır.
Saklı pay, miras bırakanın mirasını bıraktığı kişilerin dışında, kanunen belirlenmiş mirasçıların yasal miras paylarının yarısıdır. Yani, miras bırakanın vasiyetname yoluyla malvarlığını dilediği gibi paylaştırmasının önüne, belirli mirasçıların haklarını koruyan bir sınır koyulmuştur.
Miras bırakanın altsoyu için yasal miras payı, mevcut çocuk sayısına göre belirlenir. Örnek olarak, mirasçı olarak üç çocuk ve bir eş varsa, her bir çocuğun yasal miras payı esasen 1/4 olacaktır. Ancak, miras bırakan tüm mal varlığını eşine bıraksa bile, çocukların saklı pay hakları vardır. Bu durumda, her bir çocuğun saklı pay oranı 1/2 olduğu için her birinin mirastan alacağı pay 1/8’dir.
Mirasçılıktan çıkarma ise, miras bırakanın yasal mirasçısını bazı sınırlı ve kanunda belirtilmiş sebeplerle miras hakkından mahrum bırakmasıdır. Somut örnekte, eğer miras bırakan tüm mal varlığını eşine bırakmışsa ve saklı payı göz ardı etmişse, yasalar çerçevesinde mirasçı çocukların her biri en az 1/8 oranında mirastan pay almayı talep edebilirler. Kısacası, miras bırakan, vasiyetname ile mirasını dağıtsa dahi, altsoyunun saklı pay hakkını göz ardı edemez ve mirasçılıktan çıkarma sadece belirli koşullarda ve kanunen izin verilen sebeplerle mümkündür.
Anne ve Babanın Mirasta Saklı Pay Hakları
Miras hukukunda, vefat eden kişinin varislerini ve mirasın nasıl paylaşılacağını düzenleyen kurallar bulunmaktadır. Özellikle ana ve baba gibi birinci derece yakınlar için belirlenen saklı paylar önemli bir yere sahiptir. Ana ve babanın her birinin miras içindeki yasal payı, dörtte bir (1/4) oranında saklıdır. Bu oran, kanun tarafından korunmakta ve mirasçılıktan çıkarma dışında kalan durumlar için geçerlidir.
Miras payının bir kısmı olan saklı pay, miras bırakanın, ölümü sonucu bıraktığı malvarlığının, kanun tarafından belirlenen oranlarda, bazı yakın akrabalarına bırakılma zorunluluğunu ifade eder. Saklı pay, bu kişilerin mirasçılıktan çıkarma yoluyla tamamen mirastan mahrum edilemeyeceklerinin bir garantisi olarak düşünülebilir.
Ancak bazı durumlarda, miras bırakan kişi mirasçılarını, mirasçılıktan çıkarma hakkını kullanarak miras haklarından mahrum bırakabilir. Mirasçılıktan çıkarma, miras bırakanın sağlığında yapmış olduğu bir vasiyetname ile gerçekleştirilir ve ancak kanunda belirtilen geçerli nedenlerle ve usulüne uygun bir şekilde yapılabilir.
Aşağıdaki durumlar ana ve babanın mirasçılıktan çıkarılması için gerekli nedenler arasında sayılabilir:
- Ağır bir suç işlemek
- Miras bırakan kişiye karşı hayatı tehdit eden davranışlarda bulunmak
- Borçtan dolayı miras bırakanı yoksulluğa itmek
- Mirasbırakana karşı ağır derecede ahlak dışı davranışlarda bulunmak
- Yasal yükümlülüklerini yerine getirmemek
Bu tür durumlar, miras bırakan kişinin vasiyetnamesinde açıkça belirtilmelidir. Miras hukuku karmaşık olduğu için, miras bırakanın iradesi ve hakları dahilinde bu sürecin doğru işletilmesi kritik önem taşımaktadır ve genellikle uzman bir avukatın rehberliği tavsiye edilir.
Sağ Kalan Eş İçin Saklı Pay
Sağ kalan eşle birlikte altsoy (1. Derece Mirasçılar) veya ana-baba (2. Derece Mirasçılar) varsa, yasal mirasın tamamı mirasçılar arasında paylaşılır. Eğer mirasta sadece sağ kalan eş bulunuyor veya 3. Derece Mirasçılar ile birlikte ise, yasal mirastan üçte dört oranında (3/4) saklı payı talep etme hakkı vardır.
Eğer miras bırakan tarafından mirasçılıktan çıkarma koşulları mevcutsa, mirasbırakan saklı pay sahibi mirasçılarını miras hakkından mahrum bırakabilir; bu süreci mirasçılıktan çıkarma olarak ifade ederiz. Mirasçılıktan çıkarma, miras bırakanın son vasiyetinde açıkça belirtmesi gereken hukuki bir işlemdir. Miras bırakanın bu hakkı, yasalar çerçevesinde saklı tutulan bazı nedenlerle sınırlıdır ve bu durum miras hukukunda önemli bir yere sahiptir.
Eğer sağ kalan eş ve mirasçılar arasında kanun tarafından belirlenen oranlarda miras paylaşımı yapılacaksa, mirasın nasıl dağıtılacağı ve mirasçılıktan çıkarma hakkı miras bırakanın iradesi ile belirlenir ve bu durum yasal prosedürlere tabidir.
Miras hukuku alanında sağ kalan eş ve mirasçıların haklarını anlamak, miras planlaması ve olası mirasçılıktan çıkarma işlemlerinin hukuka uygunluğunu sağlamak önemlidir. Her bir vakanın ayrıntıları, miras paylaşımını ve mirasçılıktan çıkarma durumlarını etkileyebilir. Bu nedenle, miras konusunda deneyimli bir avukata danışmak, sürecin doğru işlemesini sağlayacaktır.
Mirasçılıktan Çıkarma Şartları
Evlilik dışı olan çocuğum var, benimle birlikte kalıyor. İlerde evlendiğim zaman mirastan reddetme hakkım ne zaman olur? Çocuk kaç yaşındayken bunu yapabilirim? Bu örnekte olduğu gibi keyfi olarak kimseyi mirastan mahrum edemezsiniz. Mirasınızdan çıkarmak istediğiniz kişinin kusurlu olması gerekir. Bir mirasçınızı evlilik dışı doğduğu için mirasçılıktan çıkaramazsınız.
Ben iki defa evlendim. Birikimlerim ile kendi adıma ev almak istiyorum. İlk evliliğimden olan kızımın ben öldükten sonra mirasımdan hak almasını istemiyorum. İkinci evliliğimden de üç çocuğum var. Nasıl bir yol izlemem gerekir. Bu konuda deneyimli bir miras avukatından yardım almanız en doğru yol olacaktır. Eğer kanunun aradığı mirasçılıktan çıkarma sebepleri varsa vasiyetname düzenleyerek kızınızın mirastan pay almasını önleyebilirsiniz. Bunun yanı sıra kızınızın sadece ilk evliliğinizden olması, mirasçılıktan çıkarma için sebep olmaz.
Mirasçılıktan Çıkarma Nasıl Yapılır?
Hukuk sistemimiz yasal mirasçıların mirasçılıktan çıkarılmasına izin vermektedir. Mirasçılıktan çıkarmanın nasıl yapılabileceği kanunda düzenlenmiştir. Miras bırakan dışında kimse bir başkasını mirasçılıktan çıkaramaz. Mirasçılıktan çıkarma hem el yazılı vasiyetname ile yapılabilir hem de resmi vasiyet ile yapılabilir. Miras bırakan öldükten sonra mirasçılıktan çıkarma sonuç doğuracaktır. Mirasçılıktan çıkarma için bir yaş sınırı yoktur. Mirasçılıktan çıkarılan mirasçı mirastan pay alamaz. Bunun yanında tenkis davası da açamaz. Mirasçılıktan çıkarmaya sebep olan olayları vasiyete yazmanız gerekir. Eğer bir sebep yazmayıp sadece mirasımdan çıkardım yazarsanız, bu yaptığınız işlem geçerli olmayacaktır. Miras bırakan ölüm tarihine kadar yeni bir vasiyet yazarak mirasçılıktan çıkarmayı iptal edebilir. Böylelikle kendisine karşı ya da bir yakınına karşı suç işleyen mirasçısını affetmiş sayılır.
Mirasçılıktan çıkarma genellikle miras bırakanın vasiyeti ile gerçekleştirilen bir işlemdir. Bu işlem vasiyetname kullanılarak yapılabilir ve mirasbırakan, resmi bir vasiyetname yoluyla (örneğin noterde ya da konsoloslukta) ya da kendi el yazısıyla hazırladığı el yazılı vasiyetname ile mirasçısını mirastan çıkarabilir.
Miras sözleşmesi aracılığıyla mirasçılıktan çıkarma nadiren tercih edilen bir yöntem olsa da, bu tasarruf şekli de mevcuttur ve hukuki açıdan vasiyetnamenin işlevini taşır. Miras sözleşmesinde gerçekleştirilen mirasçılıktan çıkarma işlemleri de tek taraflı olarak değiştirilebilir ve miras bırakan dilediği zaman bu kararından vazgeçebilir.
Mirasbırakan, yakınlarını mirastan çıkarma kararını resmi bir vasiyetname ile ya da kaleme alınmış el yazılı vasiyetname kullanarak yapabilir. Kişinin mirastan çıkarma kararı, mirasın kimlere ve nasıl dağıtılacağına dair iradesinin açık bir ifadesidir ve bu irade birçok farklı şekilde belgelendirilebilir.
Her ne kadar nadir uygulanan bir yöntem olsa da, miras sözleşmesi aracılığıyla da mirasçılıktan çıkarma mümkündür. Bu, mirasbırakanın yaşarken yaptığı ve taraflar arasında anlaşma sağlanan bir tasarruf anlamına gelir. Vasiyetnameler gibi, miras sözleşmeleri içerisinde yer alan mirasçılıktan çıkarma hükümleri de tek taraflı olarak iptal edilebilir.
Mirasçılarından birini ya da birkaçını mirastan çıkarmak isteyen bir kişi, bunu ya resmi bir vasiyet düzenleyerek ya da el yazılı bir vasiyet düzenleyerek yapabilir. Aynı zamanda, olağanüstü durumlarda sözlü vasiyet de geçerli olabilir ve miras sözleşmesi yöntemiyle de mirasçılıktan çıkarma söz konusu olabilir. Tüm bu işlemler, Türk Medeni Kanunu çerçevesinde belirlenen hüküm ve koşullar altında uygulanır.
Babamın vasisi olarak kardeşlerime miras kalmasını istemiyorum. Bu durumda vasi olarak ne yapmam gerekiyor? Babam yerine kardeşlerimi babamın mirasçılığından çıkarabilir miyim? Hayır, siz babanız yerine geçerek kimseyi mirasçılıktan çıkaramazsınız. Babamın ilk eşinden iki ablam var. 23 yıldır babamı ne hastalığında ne de bayramlarda arayıp sormadılar, ziyaretine de gelmediler. Hastane kontrollerine hep ben götürdüm ve ilaçlarını ben alıyordum. İki sene önce de babama dava açmışlardı. Babam üç ay önce öldü. Üvey kardeşlerimi mirasçılıktan çıkarabilir miyim? Babanız hayattayken kardeşlerinizi mirasçılıktan çıkarabilirdi. Bunun için de vasiyet bırakması gerekirdi. Vasiyetinde kimleri mirasçılığından ne sebeple çıkardığını belirtmesi gerekirdi. Babanız vefat ettiği ve artık vasiyetname düzenleyemeyeceği için kardeşleriniz de mirastan pay alacaklar.
Ablam şizofren hastası ve babamı öldürdü. Adli Tıp Kurumu tarafından cezai ehliyeti olmadığı belirlendi. Babamı öldürmesi sebebiyle ceza almayacak; fakat güvenlik tedbiri olarak hastaneye yatırıldı. Mirastan çıkarma davası açabilir miyiz? Dava açarak bir kişi mirasçılıktan çıkaramazsınız. Mirasçılıktan çıkarma sadece miras bırakan tarafından vasiyet düzenleyerek yapılabilir.
Eşim ileri derecede ve son aşamada demans hastası. Hastalığı sebebiyle her şeyi unutuyor. Bazen beni ve çocuklarını bile hatırlamıyor. Mahkeme kararı ile kısıtlandı ve yasal temsilcisi, vasisi olarak beni atadılar. Evlendikten sonra oğullarım hiç bir zaman babalarını ziyaret etmiyorlar ve arayıp sormuyorlar. Bir defasında eşim bu hastalığa yakalandıktan sonra küçük oğlunu ziyarete gitmiş. Evde olmasına rağmen oğlum babasına kapıyı açmamış ve öz babasını eve almamış. Vasisi olarak vasiyetname yazıp oğlumu eşimin mirasçılığından çıkarabilir miyim. Ne yazık ki bu mümkün değil. Sadece ve bizzat miras bırakanın kendisi mirasçılarını mirasçılıktan çıkarabilir. Vasisi dahil hiç kimsenin bu işlemi miras bırakan adına yapması mümkün değildir.
Mirastan Çıkarma Sebepleri Nelerdir?
Sebep yazılmadan sadece mirasçılıktan çıkardım yazmak yeterli değildir. Vasiyetnamenize mirasçılıktan çıkarma sebebinizi açık olarak yazmalısınız. Sebep yazmadan bir kişiyi mirastan çıkaramazsınız, işleminiz geçersiz olacaktır. Bunun yanında vasiyetnamede belirttiğiniz sebep mirasçılıktan çıkarmak için yeterli olmayabilir. Bu sebeple bir avukata danışmanız faydanıza olacaktır. Miras bırakan ağır bir suç işleyen mirasçıyı mirasçılığından çıkarabilir. Bu suç miras bırakanın ailesine karşı işlenmiş ise de mirastan mahrum edilebilir. Suç işlediğini ispatlamanız yeterlidir. Hakkında şikayetçi olmasanız da şikayete rağmen ceza almasa da mirastan men edilebilir.
Mirastan çıkarabilmek için suçun tamamlanmış olması da şart değildir. Suç işlendiyse zaman aşımına da uğrasa mirastan çıkarmaya sebep gösterilebilir. Burada bahsedilen ağır suçtan kasıt miras bırakanın kişilik haklarına, vücut bütünlüğüne ve mal varlığına karşı işlenen bir suçun varlığıdır. Suç öyle bir suç olmalıdır ki, işlendikten sonra aile bağlarının kopmasına neden olmalıdır. Aile bağlarının kopmasına sebep olmayan suçlar, mirastan men etmeye sebep olmazlar. İşlenen suç hem toplum tarafından aile bağlarını koparacak ağırlıkta bir suç olarak kabul edilmelidir hem de miras bırakan ile mirasçı arasındaki bağı fiilen koparmış olmalıdır.
Örnek olarak; miras bırakana karşı dolandırıcılık suçu işlenmesi sebebiyle aile bağlarının kopacağı kabul edilir. Kendisini dolandırmasına rağmen kızına ya da oğluna noterden vekalet veren baba çocuklarının arasındaki aile bağı kopmamıştır. Bu sebeple de mirastan mahrum etme şartı oluşmamıştır. Miras bırakanı ya da yakınlarından birini öldürmek amacıyla boğazını sıkmak mirastan çıkarmak için bir sebep olabilir. Suç işlenmesinin, mirasçılıktan çıkarma sebebi olabilmesi için, failin cezalandırılmış olması şart değildir.
Fail cezalandırılmamış olsa bile, mirasçılıktan çıkarma sebebi gerçekleşmiş olur, yeter ki, aile bağını koparmış olsun. Suç işlenmesi için azmettiren kişi de mirastan çıkarılabilir. Örneğin, çok kızdığı kocasını sakat bırakacak şekilde dövmesi için oğlunu teşvik eden kadın da mirasçılıktan çıkartılabilir. Mirasbırakanın yakınlarına karşı aynı nitelikte işlenen suçlar da çıkarma nedenidir. Yani suçun mutlaka miras bırakana karşı işlenmiş olması da koşul değildir. Miras bırakanı yaralayan saklı paylı mirasçı eğer ayırt etme gücüne sahip değilse, kusurlu olmayacağı için mirasçılıktan çıkartılamaz. Meşru müdafa durumunda haksız bir saldırı olmadığından, kendisine saldıran babasını yaralayan çocuk mirastan çıkarılamaz.
Mirasçılıktan çıkarma, miras bırakanın (murisin) aile dayanışmasına zarar veren durumlarda, kanuni mirasçılarını, özellikle de mahfuz hisseli (saklı paylı) mirasçılarını, ölümüne bağlı bir tasarruf ile mirastan uzaklaştırma yetkisine sahip olmasıdır. Bu durumda, vasiyetçi mahfuz hisseli mirasçısını miras hakkından ve saklı payından mahrum edebilir. Normal şartlar altında, mahfuz hisse üzerindeki tasarruflar sınırlıdır; ancak iskat yoluyla ve belirli sebeplerin varlığında mahfuz hisseli mirasçının hakları kaybedilebilir. Miras bırakan mirasın mahfuz hisse dışındaki kısımları üzerinde her zaman serbestçe tasarruf edebilir. Böylelikle, mirasçılıktan çıkarma, sadece mahfuz hisseli (saklı paylı) mirasçıları ilgilendirir.
Cezai ıskat, Miras bırakan veya yakınlarına karşı Medeni Kanunun 510. maddesinde sayılan ağır suçları işleyen veya aile görevlerini yerine getirme konusunda önemli kusurlarına rastlanan mahfuz hisseli mirasçıların miras hakkından yoksun bırakılmasına sebep olur. Miras bırakanın yasadışı bir eylem sonucunda şahsiyet haklarına, beden bütünlüğüne veya mal varlığına yönelik ağır bir ihlal ile karşı karşıya kalması, mirasçılıktan çıkarılma sebeplerinden biridir. Bu tür olaylarda, suçun tamamlanmış olması veya bu hususta bir mahkeme hükmü bulunması zorunlu değildir. Aynı şekilde, affa uğramış olma ya da zamanaşımı süresinin dolmuş olması da bir etken teşkil etmez. Miras hukukunda, mirasçılıktan çıkarma eylemi; mirasbırakanın kişilik haklarına karşı yapılan ciddi ihlaller sonucunda, aile bağlarının temelinden sarsılmasını gösteren bir durumdur. Bu durumun belirlenmesinde ceza hukuku değil, medeni hukukun ilgili kuralları esas alınır.
Mirasçılardan birinin miras bırakana yönelik işlediği ağır suç, mirasçılıktan çıkarma nedenlerindendir. Bu ağır suç sadece miras bırakana karşı işlenmiş olması gerekmez, mirasbırakanın sevgi, saygı ve bağlılık duygusu beslediği kişilere karşı işlenmiş ağır suçlar da mirasçılıktan çıkarma gerekçesi sayılır. Mirasçılıktan çıkarma ciddi ve fevkalade bir tedbirdir. Bu karara varılabilmesi için Medeni Hukuk kurallarının dikkate alınması ve mirasbırakan ile mirasçı arasındaki ilişkinin temelinden zedelenmiş olması önemlidir. Mirasçılıktan çıkarılan kişi, miras bırakanın ölümü halinde mirastan herhangi bir pay alamaz ve hukuki olarak miras bırakanın varisi sayılmaz.
Mirasçılıktan çıkarma, miras hakkını tamamen veya kısmen kaybettiren bir cezalandırma yöntemidir ve medeni kanunun ilgili maddeleri tarafından belirli şartlar altında düzenlenmiştir. Özellikle, mirasçının aile hukuku yükümlülüklerini büyük bir ihmal ya da kusurlu tutum ile gerçekleştirmemesi, sadakatsizlik veya nafaka borcunu ödememe ve aile birliğine zarar veren eylemler bu şartlar arasındadır.
Miras bırakandan ve ailesinden beklenen aile hukuku görevlerini ihlal etmek. Ana ve baba ile çocuklar arasındaki sevgi, saygı ve yardımlaşma bağlarını bozmak. Yoksulluk ya da zor durumda iken yardım yükümlülüğünü yerine getirmemek. Evlatlık olan bireyler de benzer nedenlerle miras dışı bırakılabilir. Mirasçılıktan çıkarma sadece muris tarafından gerçekleştirilebilir ve bu hak mirasçılara intikal etmez. Murisin ölümü ardından açılan davalarda mirasçılar devam edebilir. Iskat sebebi açık ve belirli eylemlere, davranışlara dayanmalıdır. Iskat sebepleri ve delilleri belgelenmelidir. Iskat, mirasçılık sıfatının tamamen ya da kısmen sona ermesine neden olur. Miras hakkından tamamen men edilen bir kişi, terekeden pay talep edemez ve tenkis davası dahi açamaz. Kısmi ıskat durumunda ise, saklı payından kalan hisseye ilişkin mirasçılık sıfatı devam eder. Miras bırakanın ıskat edilen kişi lehine mal bırakması mümkündür ve iskat tamamen şahsi bir işlem olup, ıskat edilen kişinin varislerine geçmez.
Koruyucu ıskat, tamamen iyi niyet temel alınarak uygulanır ve miras bırakanın, mirasçılıktan çıkarılacak kişinin çocuklarını koruma amacına yöneliktir. Mirasçılıktan çıkarma, miras bırakanın tek taraflı ve ölüme bağlı bir tasarrufu ile oluşur ve bu tasarruflar miras bırakanın vefatı halinde yürürlüğe girer. Bu çerçevede, mahfuz hisseli bir mirasçının mirasçılıktan çıkartılması ciddi ve yasal gerekçelerle sınırlıdır.
Mirastan Mahrum Etme Şartları
Mirasçılıktan çıkarmanın ilk şartı miras bırakan tarafından vasiyetname ile mirasçılıktan çıkarmanın açıklanmasıdır. Hem resmi vasiyetname ile hem de el yazılı vasiyet ile mirasçılıktan çıkarılabilir. Düzenlenen bu vasiyetnamenin iptal edilmemiş olması gerekir. Mirasçılıktan çıkarmanın geçerli olabilmesi için ayrıca çıkarma sebebinin yazılması gerekir.
Miras bırakanı 30 sene arayıp sormamak aile hukukunun zorunlu kıldığı bir ödevin ihlali olarak kabul edilebilir. Miras bırakan kişinin eşi, mirasçının da annesi öldüğü zaman cenazesine katılmamak, taziye ziyaretinde bulunmamak, telefonla da olsa başın sağ olsun dememek mirastan çıkarma sebebi olabilir. Akli dengesi yerinde olduğunu bilmesine rağmen miras bırakanı, ayırt etme gücü bulunmadığı iddiası ile kısıtlamaya çalışması, bu konuda dava açması mirasçının mirastan men edilmesi için bir sebeptir.
Aile bağlarını koparacak fiilin işlenmesinde, miras bırakan da en azından mirasçı kadar kusurlu bulunuyor ise mirastan çıkarma geçerli olmaz. Aile Hukukundan doğan her görevin kusurlu ihlali, mirastan çıkarma sebebi oluşturmaz. Aile görevlerinin ihlâlinin başında nafaka borcunun yerine getirilmemesi yer alır. Benzer şekilde karı-koca arasındaki sadakat borcunun ihlali de mirasçılıktan çıkarma sebebi oluşturur. Evladın annesini ya da babasını tehdit etmesi mirasçılıktan çıkarma sebebidir.
Hakaret sebebiyle mirastan çıkarma: Kardeşim sürekli olarak anneme ve erkek kardeşime ve eşine hakaret ediyor, çok ağır küfürler ediyor. Neredeyse 10 senedir annemle küsler. Bu yazdıklarım annem için kardeşimi mirasçılıktan çıkarma sebebi olarak kabul edilir mi? Uzun yıllar görüşmeme sebebiyle mirasçılıktan çıkarma. Annemi mirasçılığımdan çıkarmak istiyorum. Önce ben ölürsem, annem mirasımdan pay almasın istiyorum. Ben ve ablam daha çok küçükken, çocuk yaşlarda annem ve babam boşandılar. Mahkeme ablamın ve benim velayetimi babama verdi. Babam evlenmedi ve biz babamın yanında büyüdük.
Annem ise bir başka adamla evlendi, ikinci evliliğinden annemin iki kızı daha oldu. Ben şuan 45 yaşındayım, ablam ise 47 yaşında. İkimiz de hiç evlenmedik, çocuklarımız yok. Çocukluğumdan beri, kırk senedir ikimizde annemle görüşmüyoruz. Biz öldükten sonra annem ve kızlarına mirasımızın kalmasını istemiyoruz. Bu yaşadıklarımız annemizi mirasçılıktan çıkarma sebebi sayılır mı. Bir de anneyi mirasçılıktan çıkarmak mümkün mü, yoksa sadece çocuklarımızı mı mirasçılıktan çıkarabiliriz? Annemi mirasçılıktan çıkarırsam, kızları da mirasımdan pay alamazlar, değil mi?
Evi terk eden çocuğu mirasçılıktan çıkarma: Benim oğlum 19 yaşında ve sürekli olarak evi terk ediyor. Evden ilk kaçtığında 17 yaşındaydı, polise haber verdik, bir hafta sonra polis buldu ve bize teslim etti. 18 yaşını doldurduktan sonra tekrar evi terk etti ve bir daha da dönmedi. Polise kayıp ihbarında bulunduk ama artık yetişkin olduğu için bize teslim etmediler. Evi terk eden oğlumuzu, ben ve babası mirasçılıktan çıkarmak istiyoruz. Terk sebebi ile mirasçılıktan çıkarabilir miyiz?
Arayıp sormamak mirasçılıktan çıkarma için sebep midir? Kızlarım yıllardır yurtdışında Hollanda’da yaşıyorlar. Türkiye’ye tatile geldiklerinde beni hiç ziyaret etmediler. Özel günlerde telefonda bile arayıp sormadılar. Ameliyat olup hastanede yatılı kaldığımda bile ziyaret etmediler. Kızlarıma mirasımdan pay vermek istemiyorum. Çocuklarımı mirasçılıktan çıkarabilir miyim? Yüz kızartıcı suç işleme sebebiyle mirasçılıkta çıkarmak mümkün mü? Erkek kardeşim ailemizi utandıracak yüz kızartıcı suçlar işledi. oğlu da annemin istemediği çocuklu bir kadınla evlendi.
Her ikisi de borç içindeler. Ayrıca kardeşimin evlilik dışı bir çocuğu ortaya çıktı. Bunu öğrenen yengem kardeşimi boşadı. Annem kardeşimi suç işleme sebebiyle mirasçılıktan çıkarabilir mi? Ben bir kız çocuğunu evlat edindim. Tüm resmi işlerini eksiksiz yaptım ve şuan benim nüfusumda. 16 yaşında iken okulu bıraktı ve öz babama gitmek istiyorum dedi, Antalya’ya kaçtı. Şuan 18 yaşında ve geçen hafta, yedi aylık hamile olduğunu öğrendik. Hamile olduğunu öğrendikten sonra aramızda tartışma başladı ve kavgaya dönüştü. Beni polise şikayet etti.
Polis merkezinde ifadem alındı. Kavga ettiğimiz için kadın sığınma evine gitmek istediğini söyledi ve gönderdiler. Ben bu kızı mirasçılıktan çıkarmak istiyorum. Suç işleme sebebiyle mirasçılıktan çıkarma. Ablam annem ve babamın hiç istemediği bir evlilik yaptı. Ablamın eşi gece dükkanımıza girip hırsızlık yaptı. Bir çok defa annemi ve babamı ölümle tehdit etti. Sürekli alkollü olarak annemlerin evine gelip kavga çıkarıyor. Ailem ablamı, eşini ve çocuklarını mirasçılıktan çıkarmak istiyor.
Ben ve eşim kanser tedavisi görüyoruz. Ben ayrıca kalp hastasıyım. En küçük kızım altı yıldır hiç yanıma gelmedi, arayıp sormadı. Kızım ayrıca torumlarımı da bize göstermiyor. Bu sebeple kızımı mirasçılıktan çıkarabilir miyiz? Ablam akıl hastası ve bu hastalık sebebi ile annemi öldürdü. Adli Tıp Kurumundan rapor alındı ve ablamın ceza ehliyetinin olmadığı tespit edildi. Hapishaneye girmeyecek ama hastanede tedavi olacak. Kendisinin annemin mirasından pay almaması için dava açmak istiyoruz. Dava açarak ablamı mirasçılıktan çıkarabilir miyiz? Mirasçılıktan çıkarma sadece miras bırakan tarafından yapılabilir. Anneniz vasiyetname düzenleyerek ablanızı mirasçılıktan çıkarmadığı için artık siz bu işlemi yapamazsınız.
İlk evliliğimden iki tane kızım oldu. Yirmi yıldan fazla bir süredir beni hiçbir şekilde arayıp sormuyorlar. Geçen sene beni darp ettiler. Her ikisini de mirasımdan mahrum bırakmak istiyorum. Bunun için ne yapabilirim? Mirasçılıktan çıkarılma sebeplerini vasiyetnamenizde açıkça yazarak çocuklarınızı mirasınızdan men edebilirsiniz.
Altsoyu Mirasçılıktan Çıkarma
Miras bırakan vasiyetname yazarak saklı paylı mirasçılarını mirasçılıktan çıkartabilir. İki kız ve bir erkek olmak üzere biz toplam üç kardeşiz. Annem erkek kardeşime miras bırakmak istemiyor. Kardeşim anneme sürekli hakaret ve küfür ediyor. Annemle erkek kardeşim yıllardır konuşmuyorlar. Annemin böyle bir hakkı var mı? Ya da nasıl yapması gerekir. Türk Medeni Kanununun 510 maddesi gereğince annenizin böyle bir hakkı var. Bunun için annenizin vasiyetname yazması gerekmektedir.
Benim en küçük kardeşim ailemizi utandıracak suçlarda işledi. Kardeşimin çocukları bizim istemediğimiz evlilikler yaptılar sonra da boşandılar. Hepsi borç içinde yüzüyorlar. Bunun yanında kardeşimin gayri meşru çocukları da var. Babam kardeşimi ve onun çocuklarını mirasından mahrum bırakabilir mi? Kanunun aradığı şartlar varsa miras bırakan alt soyunu mirasçılıktan çıkarabilir. Bunun için vasiyetname yazılması ve mirasçılıktan çıkarma nedeninin vasiyetnamede açıkça yazılması gerekir. Babamlar dört kız ve bir erkek toplam beş kardeşler. En büyük halam bundan 5 sene önce öldü. Babaannem ölen kızının çocuklarına yani torunlarına miras bırakmak istemiyor.
Kuzenlerim yıllardır Almanya’da yaşıyorlar. Türkiye’ye geldiklerinde babaannemi ziyaret etmiyorlar. Bayram günlerinde telefon ile arayıp bayram tebriğinde bulunmuyorlar. Geçen sene babaannem kalp ameliyatı oldu ve hastanede yatarak tedavi oldu. Bu süreçte yanına gelmediler, telefonla aramadılar. Babaannem torunlarını mirasçılıktan çıkarmak için ne yapabilir. Miras bırakan torunlarını da mirasçılıktan çıkarabilir. Kişinin torunları saklı paylı mirasçılarındandır. Bu sebeple de eğer mirastan pay almaları istenmiyorsa vasiyetnameye düzenlenmeli ve mirasçılıktan çıkarma sebepleri de yazılmalıdır. Ablam yıllardır babamla görüşmüyor.
Babam ağır hasta olup hastanede yatarken bile aramadı sormadı. Babam ablamı mirasından men etmek istiyor. Babam şuan 80 yaşında ve ayırt etme gücü var. Bu işlemleri yapmak için doktordan sağlık raporu alması gerekiyor mu? Vasiyetname düzenlemek için notere gittiğinizde sizden sağlık raporu isterlerse mutlaka rapor almanız gerekiyor. Kızım kimseye haber vermeden evi terk etti ve bir yıldır eve gelmiyor. Bu sebeple hem ben hem de eşim kızımızı mirasımtan men etmek istiyoruz. Bu mümkün mü? Aile hukukundan doğan yükümlülüklerini yerine getirmeyen alt soyunuzu mirasçılıktan çıkarabilirsiniz.
İlk evliliğimden bir kızım bir de oğlum var. İkinci evliliğimden de bir çocuğum var; fakat ilk evliliğimden olan çocuklarla on yıldır görüşmüyorum. Ne onlar arıyor ne de ben arıyorum. Bu yüzden şu an oturduğum evi onlara miras bırakmak istemiyorum. Tapuyu eşime devredince ben öldükten sonra dava açıp itiraz edebiliyorlarmış sanırım. Çocuklarımı mirastan çıkarmak istesem ve aile hukukunun gerekliliklerini yerine getirmiyorlar diyerek sebep gösterebilir miyim?
Üst Soyu Mirasçılıktan Çıkarma
Annem ve babam ben altı yaşında çocukken boşandılar. Çocukluğumdan bu yana annemle görüşmüyorum. Annem başka biriyle evlendi ve çocukları oldu. Ben ise hiç evlenmedim ve çocuğum yok. Ben öldüğümde annem ve çocuklarına miras kalmasını istemiyorum. Bununla ilgili ne yapabilirim? İnsanlık hali, kimin daha önce öleceği belli olmaz. Özellikle erken yaşlarda ölümcül bir hastalığa yakalanan kişiler vasiyetname düzenlemek isteyebilirler. Ayrıca bu vasiyetname ile anne veya babasını mirasçılıktan çıkarabilirler. Bunun için haklı bir nedeninin olması gerekir.
Eşi Mirasçılıktan Çıkarma
Miras bırakan kendisine karşı bir suç işleyen ya da aile yükümlülüklerine aykırı davranan eşini de mirasından men edebilir. Felç geçiren, yürüyemeyen, ameliyat olan eşine gereken desteği vermeyen eş mirasçılıktan çıkarılabilir. Bunun için miras bırakanın vasiyetname ile mirasçılıktan çıkarma sebeplerini ve varsa delillerini yazmalıdır.
Vatandaş Ahmet beyin kanaması geçirmiş ve sonrasında da bakıma muhtaç duruma gelmiştir. Birinin yatalak hale gelen Ahmet’in altını temizlemesi, yemeğini yedirmesi gerekmiştir. Eşi ise kısa bir süre ilgilendikten sonra ben artık dayanamıyorum diyerek evi terk etmiştir. Yanında 16 ve 14 yaşındaki kızlarını da almıştır. Vatandaş Ahmet’i eşi ve çocukları 6 senedir hiç ziyaret etmemiş ve arayıp sormamışlardır. Evi terk eden eş, sohbet arasında çevresindekilere, gebersin de maaşını yiyeyim demektedir. İşte bu kurgu örnekte olduğu gibi eğer miras bırakanın eşi aile bağlarının kopmasına sebep olacak davranışlarda bulunduysa mirasçılıktan çıkarılabilir.
Mirasçılıktan Çıkarmanın Sonuçları
Benim dedem geçen sene vefat etti. Dedemin iki erkek çocuğu var. Biri babam diğeri de amcam. Bundan 5 sene önce amcam dedemi öldürmeye teşebbüs etti ve yaraladı. Bu sebeple de 5 yıl hapis cezası aldı. Bunun üzerine dedem vasiyet yazdı ve amcamı mirasçılıktan çıkardı. Dedem öldükten sonra amcam vasiyetnamenin iptali davası açtı ve davayı kaybetti. Davayı kaybettiğini öğrendikten sonra amcamın kızı yeniden dava açtı ve dava devam ediyor. Amcamın kızı bu davayı kazanırsa mirastan ne kadar pay alabilir.
Anlatılan olayda dedenizin kendi oğlunu mirasçılıktan çıkarması için haklı sebebi var. Bu sebeple amcanız artık babasına mirasçı olamaz. Kendisi mirasçılık sıfatını kaybetmiştir. Miras bırakan eğer mirasçısını mirasçılıktan çıkarmışsa, miras hakkı kendi alt soyuna kalır. Bu sebeple amcanıza ait olan miras payı kızına kalır. Miras bırakan eğer mirasçılıktan çıkardığı kişinin altsoyunun da mirastan pay almasını istemiyorsa, ona göre bir vasiyetname hazırlamalıdır. Vasiyetname yazmak için mutlaka bir avukattan yardım alınmalıdır. Aksi takdirde ileride bir çok davanın açılmasına sebep olabilirsiniz.
Mirasçılıktan Çıkarmanın İptali Davası
Mirasçılıktan çıkarılan kişi artık mirasçı değildir ve mirastan pay alamaz. Eğer mirasçılıktan çıkarmanın haksız olduğunu düşünüyorsanız mirasçılıktan çıkarmanın iptali için dava açabilirsiniz. Mirasçılıktan çıkarıldığını öğrenen mirasçılar dava açarak mirastan çıkarmanın iptalini isteyebilirler. Yargılama sonunda davayı kazanırsanız saklı payınızı alabilirsiniz, tabi bunun için saklı paylı mirasçı olmanız gerekir.
Dava, hukuki nitelikçe mirastan ıskat nedenleri bulunmadığı iddiasına dayalı vasiyetnamenin iptali istemine ilişkindir. Mirastan çıkarmaya itiraz davasını, çıkarılan mirasçı açar. Açılan davada, mirastan ıskat sebeplerinin bulunmadığı iddia edilir ve vasiyetnamenin iptali talep edilir. Çıkarmaya itiraz davası, miras bırakanın kanuni mirasçılarına ve varsa çıkarılanın altsoyuna karşı açılır. Eğer dava tüm davalılara yöneltilmemiş ise taraf teşkili sağlanamadığı için bu eksikliğin giderilmesi gerekir. Aksi durumda mahkeme tarafından karar verilse bile, üst mahkeme tarafından karar usulden bozulacaktır. Davacının ve davalıların tespit edilebilmesi için dosyaya mirasçıların listesini gösteren mirasçılık belgesi sunulmalıdır. Bu sebeple dava açmadan önce ya sulh hukuk mahkemesinden veya noterden mirasçılık belgesi almanız gerekir.
Mirasçılıktan çıkarmanın iptali davasında mirasçılıktan çıkarma sebebinin varlığını ve aile hukukundan doğan yükümlülüklerin yerine getirilmediği olgusunu davalı tarafın ispatlaması gerekir. Mirasçılıktan çıkarma sebebinin ispatlanamaması durumunda vasiyetname geçerli olur. Bu davada mirasçılıktan çıkarmaya sebep olabilecek bir olayın varlığı ispat edilemezse davacıya saklı payı verilir. Yapılan yargılamada miras bırakanın açık bir yanılma ile kendisini mirasçılıktan çıkardığı ispat edilirse davacıya miras payının tamamı verilir. Miras bırakanın vasiyetinde açıkça yazdığı mirasçılıktan çıkarma sebebinin varlığı ispat edilirse açılan iptal davası reddedilir. Eğer bu dava reddedilirse mirasçılıktan çıkarılan mirasçıya mirastan hiç pay verilmez.
Mirasçılıktan çıkarmanın iptali davasında tanık dinletebilirsiniz. Diyelim ki miras bırakan düzenlediği el yazılı vasiyetname ile kızını mirasından men etmiş, ayrıca çıkarma sebebini de vasiyetinde yazmış olsun. Miras bırakanın kızı eğer mirasçılıktan çıkarmanın iptali için dava açmış ve tanık deliline de dayanmışsa, mahkeme bu şahitleri dinlenmeden karar veremez.
Dava sonunda mirasçılıktan çıkarmayı gerektirecek ağırlıkta bir sebebin varlığı ispat edilemezse, davacı sadece saklı payını isteyebilir. Böyle bir durumda vasiyetnamenin tümden iptaline karar verilemez. Daha önce Yargıtay 3 Hukuk Dairesinin bir kararına örnek olmuş olayda, babasına karşı ağır bir suç işlemesi ve bu suçtan dolayı da ceza alan kişinin eylemi mirasçılıktan çıkarma sebebi sayılabilecek nitelik ve nicelikte görülmüştür. Saklı payın hesaplanması uzmanlık gerektiren bir iş olup davanın başında saklı payın ihlal edilip edilmediği, ihlal edilmiş ise bunun miktarını davacı bilemez.
Mirasçılıktan çıkarmanın iptali davasını sadece mirasçılar açabilir. Boşanma sonrası eşler birbirlerine mirasçı olamazlar. Bu sebeple de boşanılan eş bu davayı açamaz. Miras bırakan vasiyet düzenlediği tarihte evli olduğu eşini mirasçılıktan çıkarmış ve sonrasında da eşler boşanmışlar ise boşanan eş dava açamaz.
Bundan 3 sene önce annem vefat etti. Noterde vasiyetname yazdırmış ve beni mirasından çıkarmış. Hayattayken hiç bahsetmemişti. Vasiyetnamenin açılması davası oldu. Duruşmada hakim vasiyeti okudu. Hasta olduğu zaman hastaneye yanına gitmediğim, kendisini arayıp sormadığım için beni mirasından mahrum bırakmış. Annemin Bodrum’da yazlık iki katlı evi, İzmir’de ve İstanbul Kadıköy’de evleri vardı. Tüm miras ablama kaldı. Annemin yazdığı vasiyetnamenin iptali için dava açabilir miyim? Mirasçılıktan çıkarmanın iptali oluyor mu? Vasiyetname ile mirasçılıktan çıkarılan kişi dava açabilir. Dava sonunda haklı görülürse saklı payını alabilir. Bunun için bir miras avukatından yardım almanız gerekir.
Babamın ilk evliliğinden iki tane ablamız var. Uzun yıllardır ikisi ile de görüşmüyor. Babam vasiyetname yazarak Marmaristeki yazlığını ve Beşiktaş’taki evini bana ve ablama bırakmak istiyor. Bunun için ne yapmamız gerekiyor. Babanız vasiyetname yazarak kızlarını mirasçılıktan çıkarabilir; fakat ablalarınız da bu işlemin iptali için dava açabilirler. Yapılan yargılamada baba ve kızlar arasındaki ilişki kopukluğuna babanızın ihmali sebep olmuşsa, mirasçılıktan çıkarma iptal edilebilir.
Mirasçının Mirastan Çıkarmaya (Iskata) İtiraz ve Iskatın İptali
Miras bırakan kişinin vefatı ile birlikte, kanunen belirlenen mirasçılar mirasın varisleri haline gelirler. Ancak, zaman zaman mirasçılıktan çıkarmanın (iskat) gündeme geldiği durumlar olabilir. Mirasçılıktan çıkarma, bazı hallerde miras bırakanın iradesi doğrultusunda veya mahkeme kararı ile gerçekleşebilir ve mirasçılıktan çıkarılan kişi mirastan pay alamaz. Ancak, bu işlemin haksız ya da yanlışlıklar içerdiği durumlarda, çıkartılan mirasçının haklarını koruması önemlidir.
Mirasçılıktan çıkarılan kişi, Medeni Kanun madde 512/2 uyarınca, eğer çıkarma kararının haksız olduğuna inanıyorsa, bu ıskata itiraz ederek hukuki yollara başvurabilir. Mirasçılıktan çıkarmanın iptal edilmesi veya azaltılması (tenkis) talep edilebilir.
- Mirasçılıktan çıkarılan şahıs, ıskata itiraz edebilir.
- İtiraz, ıskat kararının iptali ya da tenkisi için dava açılmasını gerektirir.
- Dava açılırken, iskattan yararlanan diğer yasal mirasçılar aleyhine hareket edilir.
- Dava açma hakkı sadece iskat işlemine tabi tutulan mirasçıya aittir.
- İskatın haksız olduğuna inanan mirasçı, mahkemeye müracaat ederek durumu izah etmelidir.
- Dava süreci ve kanuni işlemler, miras hukuku içinde ele alınır ve uygun hukuki çerçevede ilerler.
Haksız bir mirasçılıktan çıkarma durumu söz konusu ise, zarar gören mirasçının bu duruma itiraz etme ve gerekli hukuki yolları izleme hakkı bulunmaktadır. Bu süreçte, adaletin sağlanması adına gerekli adımların atılması ve miras hukukunun ilgili maddelerine uygun hareket edilmesi önem taşır. Mirasçıların haklarını koruma altına alan bu düzenlemeler, hukukun objektifliğini ve kişilerin menfaatlerini gözetir niteliktedir. Her mirasçının, mirasa ilişkin haklarını bilmesi ve gerekirse mahkemeye başvurarak hukuki çözüm araması miras hukukunun temel ilkelerinden biridir.
Genel Olarak Iskata İtiraz Nedenleri
Mirasçılar, özellikle vasiyetnameler ile ilgili olarak bazen mirasçılıktan çıkarma (iskat) durumlarıyla karşı karşıya kalabilirler. Bu tür durumlarla mücadele edebilmek için, gelecek olası itirazların neler olabileceğini bilmek önemlidir. İşte mirasçıların mirasçılıktan çıkarmaya karşı öne sürebilecekleri genel itiraz nedenleri:
- Ehliyet Yoksunluğu: Eğer miras bırakan kişinin vasiyeti oluştururken ehliyetsiz olduğu ispatlanırsa, yani akıl sağlığının yerinde olmadığı veya yasal yaşta olmadığı belgelenirse, mirasçılıktan çıkarma işlemi geçersiz sayılabilir.
- Hata ve Hile: Vasiyetname, bir hata veya aldatmaca sonucu hazırlandıysa, mirasçılar vasiyetnamenin iptali için dava açabilirler. Aynı şekilde, vasiyetnamenin baskı altında hazırlanması durumunda da mirasçılıktan çıkarma kararı iptal edilebilir.
- Şekil Yönünden Geçersizlik: Vasiyetnamenin hukuki geçerliliğinin olabilmesi için belirli şekil şartlarına uyulması gerekir. Eğer vasiyetname bu şartları karşılamıyorsa, mirasçılıktan çıkarma kararı iptal edilebilir.
İtiraz sürecinde mirasçılar, bu iddialarını destekleyecek delilleri sunmakla yükümlüdür. İtirazın başarılı olması durumunda, mirasçılıktan çıkarma işlemi ortadan kalkar ve mirasçı, vasiyetnamede öngörülen ıskat edilmemiş gibi, mirasın tamamına hak kazanır. Bu tür durumlar hukuki süreç gerektirdiğinden, miras hukuku konusunda uzman bir avukatla çalışmak yararlı olacaktır.
Özel Olarak Iskata İtiraz Nedenleri
Mirasçılardan birinin özel sebeplere dayalı olarak mirastan çıkarılmasına yönelik itiraz nedenleri bulunmaktadır. Bu durum, Türk Medeni Kanununun 512. maddesi kapsamında belirli koşullar altında gerçekleşmektedir. Belirtilen maddeye göre, miras bırakanın belirttiği sebeplerden dolayı mirastan çıkarılmış olan mirasçı, çıkarılma sebeplerinin kanıtlanmasını talep ederek, çıkarılma kararına itiraz edebilmektedir.
TMK’nun 510. maddesinde ise miras bırakana veya yakınlarına karşı ağır suç işlemiş ya da aile hukukundan doğan sorumluluklarını önemli ölçüde ihlal etmiş mirasçıların mirastan çıkarılabileceği belirtilmiştir. Ancak bu durumun tespiti tamamen mahkemenin takdirine bağlı olup, çıkarılmanın geçerli olabilmesi için miras bırakanın hatasız ve kasıtlı bir davranış sonucu çıkarılma sebeplerine maruz kalmış olması gerekmektedir.
Mirasçılardan birinin itirazı üzerine, mirasçılıktan çıkarma sebebinin varlığının kanıtlanamaması ya da tasarrufta belirtilmemiş olması durumunda, bu çıkarma işlemi sadece mirasçının saklı payını etkilemeksizin diğer hükümler doğrultusunda yerine getirilir. Eğer mirasbırakan bir yanılgı sonucunda mirastan çıkarma kararı almışsa, bu yanılgının ortaya çıkması durumunda çıkarma hükümsüz sayılır.
Miras bırakanın vasiyetnamesinde belirttiği mirastan çıkarma sebeplerinin yeterli delille kanıtlanamaması veya tartışma sürecinde kendi kusurunun da bulunması halinde, mirasçının mirastan çıkartılmasına yönelik vasiyet bölümünün hükümsüzlüğü kabul edilebilir. Eğer mahkeme, mirasçının ağır bir suç işlediğine dair yeterli delil bulamaz ve aile hukukundan doğan yükümlülüklerin ihlal edilmediğini subjektif açıdan belirlerse, vasiyetnamesinin mirasçılıktan çıkarma ile ilgili kısmının geçersiz olduğuna hükmetmelidir. Bu tür durumlarda, mirasçının itirazı sonucunda vasiyetname sadece geçerli olan kısımlarıyla işlem görmelidir.
Kimler Mirastan Çıkarılabilir?
Şartların varlığı halinde miras bırakan tüm saklı paylı mirasçılarını mirasından çıkarabilir. Babamın ilk eşinden olan kızını nasıl mirastan yok sayabilirim? Ben babamın ikinci evliliğinden olan çocuğuyum. Öncelikle bunun için bir neden olmalı, keyfi olarak yani sebep göstermeden mirastan çıkarmak mümkün değildir. Bunun yanı sıra, üvey kardeşinizi babanızın mirasından siz çıkaramazsınız. Bu işlemi sadece babanız yapabilir. Ayrıca mirasçılıktan çıkarmanın vasiyetname ile yapılması gerekir. Babanız öldüyse artık mirasçılıktan çıkarma mümkün değildir.
Annemin ilk evliliğinden bir ablamız var. Annemle 40 yıldır küsler. Annemi hiç arayıp sormuyor, hastalığında bir defa bile ziyaret etmedi. Annemin cenazesine bile gelmedi. Annem ilk evliliğinden olan bu kızını mirastan men edebilir miyiz?
Mirasçılıktan Çıkarmanın İptal Durumları Nelerdir?
Miras bırakanın ölüme bağlı tasarrufu ile belirli mirasçıları, mirasçılıktan çıkarma eylemi, Türk Medeni Kanununun 510. ve 512. maddelerine göre belli şartlar dahilinde yapılabilmektedir. Madde 510’a göre mirasçı, miras bırakana karşı suç işlemiş ya da aile yükümlülüklerini önemli derecede yerine getirmemişse ıskat edilebilir. Madde 512’de ise bu çıkarma işleminin geçerli sayılabilmesi için miras bırakanın çıkarma nedenini belirtmesi, itiraz durumunda ise iddia edilen sebebin ispatı gerektiği vurgulanmıştır.
Suçun ağırlığı ve aile bağlarının zedelenmesi, medeni hukuk işleyişi içinde değerlendirilir ve hakimin takdirine bırakılır. Aile bağlarını koparacak nitelikte suç işlenmişse ve bu fiilen de gerçekleşmişse, mirasçının çıkarılması mümkün olmaktadır.
Tartışma sonucunda mirasçının ağır bir suç işlemediği veya aile ilişkilerinin fiilen kopmadığı kanıtlamış ise ıskat iptal edilebilir. Özellikle miras bırakanın tartışmaya sebep olan kusurları bulunuyorsa veya murisin kastettiği ve neticesi itibariyle aile ilişkilerini zedeleyici olmadığı durumlarda iskatın geçersiz sayılmasına karar verilebilir.
Bir vasiyetnamede belirtilen ıskat nedenleri, yeterli delil ve özellikle murisin kusurlarının da gözetildiği bir değerlendirme sonucunda yetersiz bulunursa, mirasçılıktan çıkarma kararı hükümsüz kılınabilir. Bu çerçevede, mahkemece dosyadaki delillere dayanarak iskat sebeplerinin ispatlanamadığına veya subjektif şartların gerçekleşmediğine karar verilip, mirasçılıktan çıkarma işlemi bu nedenlerle iptal edilebilir.
Mirasçılıktan Çıkarmanın Sonuçları Nelerdir?
Miras bırakan kişinin vefatının ardından mirasçılıktan çıkarma işlemi, kişinin mirasçı sıfatını sonlandırır ve bu durum birçok hukuki sonucu da beraberinde getirir. Mirasçılıktan çıkarma sürecinde, mirasçının hem mal varlığından hak talep etme yetisi hem de borçlardan sorumluluğu ortadan kalkar.
Mirasçılıktan çıkarılan kişi, artık mirasçı olarak kabul edilmemek ile birlikte, miras mal varlığında hiçbir hak iddia edemez. Yani ıskat edilen kişi mirasın her türlü menfaatinden yoksun bırakılır. Bu, miras bırakanın mallarına, alacaklarına veya diğer varlıklarına sahip olma hakkını kaybetmek anlamına gelir.
Mirasçılıktan çıkarma ile birlikte, kişinin tenkis davası açma hakkı da yok olur. Tenkis davası, miras bırakan tarafından yapılan bazı işlemlerin, diğer miras haklarına zarar vermesi halinde, bu işlemlerin iptali veya ölüm tarihindeki değerin miras payına eklenmesi talebiyle açılan davadır. Iskat edilen kişi, tenkis davası açma yetkisini kaybettiği için, miras dağıtımında adil olmayan durumların düzeltilmesi için yasal bir yol izleyemez.
Mirasçılıktan çıkarılıp ıskat edilen kişi, yalnızca mirastan men edilmiş olmakla kalmaz, aynı zamanda mirasın borçlarından da sorumlu olmaz. Bu, miras yoluyla geçen alacak ve borçlardan kişinin hiçbir yükümlülüğünün olmayacağı anlamına gelir. Dolayısıyla, kişi mirasın varlıklarından yararlanamayacağı gibi, olası borçlar karşısında da sorumlu tutulmaz.
Mirasçılıktan çıkarma kararının ardından mirasçının hak ve sorumluluklarındaki bu değişiklikler, miras hukuku alanında dikkatle ele alınması gereken konulardır. Iskat işlemi, mirasçının mirastan olan tüm bağlarını koparır ve miras bırakan ile mirasçı arasındaki yasal ilişkiyi temelinden değiştirir.
Mirasçılıktan Çıkarma Kararından Vazgeçilmesi
Eğer miras bırakan, mirastan çıkarma kararında ciddiyse ve bu kararı gözden geçirmek isterse, bu değişikliği geçerli hukuki yollarla yapmalıdır. Örneğin, bir vasiyetname aracılığıyla yapılmış bir mirasçılıktan çıkarma işlemi varsa bu vasiyetnameyi iptal ederek veya yeni bir vasiyetname hazırlayarak mirasçılıktan çıkarma kararının hükümsüz kılınması gerekebilir.
Bu işlem, mirasçılıktan çıkarma kararı alan miras bırakanın, son iradesinde değişiklik yapmak istemesi durumunda, yasal prosedürlere uygun olarak yapılmış ve resmi bir nitelik taşıyan yeni bir irade beyanı gerektirir. Miras hukukunda bu tip değişikliklerin geçerli sayılabilmesi için yazılı bir şekilde ve usulüne uygun olarak belgelenmesi esastır.
Özetle, mirasçılıktan çıkarma işlemi, miras bırakanın son iradesine dair ciddi bir beyan olup, iptali ve değiştirilmesi sıkı hukuki kurallara tabidir. Miras bırakanın bu iradesini değiştirmesi durumunda ise, yasalara uygun bir şekilde hareket etmesi gerekmektedir.
Mirastan Çıkarmanın İptali Davası
Türk Medeni Kanununun 512. maddesi mirasçılıktan çıkarmanın şartlarını ve geçerliliğiyle ilgili koşulları belirtir. Mirasçılıktan çıkarma sadece mirasbırakan tarafından açıkça çıkarma nedeni belirtilerek gerçekleştirilebilir. Eğer mirasçılıktan çıkarılan kişi itiraz ederse, çıkarma sebebinin ispat yükü mirasçılıktan çıkarmanın yararına olan mirasçıya veya vasiyet alacaklısına düşer. Belirtilen sebebin ispatı yapılamaz veya çıkarma sebebi belirtilmemişse, iptal talebiyle açılan davada saklı pay dışındaki tasarruf geçerli olarak kabul edilir, ancak miras bırakanın bir yanılgı nedeniyle bu tasarrufu yapmış olması durumunda, çıkarma işlemi geçersiz sayılır.
- Vasiyetnamenin usulüne uygun yapılmadığı iddia edilebilir (örneğin, yeterli tanık bulunmamak, tanıkların nitelikleri, sağlık raporu eksikliği gibi sebeplerle).
- Türk Medeni Kanununun 557. maddesinde belirtilen vasiyetnamenin iptali sebepleri, şunlardır: ehliyetsizlik, yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmış olması, tasarrufun içeriğinin hukuka veya ahlaka aykırı olması, ve usulüne uygun şekil şartlarının yerine getirilmemesi.
- Ölüme bağlı tasarrufun; iptali gerektirir durumun ortaya çıkması halinde, yalnızca mirasçılıktan çıkarma hükmü değil, vasiyetname gibi bütün ölüme bağlı tasarrufun geçersizliği söz konusu olabilir.
- Davada, miras bırakan tarafından belirtilen çıkarma sebebinin doğruluğunu ve varlığını çıkarmadan yararlanan kişinin ispat etmesi gereklidir. Bu ispat edilemezse veya çıkarma sebebi belirtilmemişse, davanın sonucunda mirasçının saklı payı korunur, ancak saklı pay dışındaki yasal pay için tasarruf geçerli olabilir.
Özetle, Türk Medeni Kanununun 512. maddesinde ifade edilen düzenlemeler uyarınca mirasçılıktan çıkarma işleminin usulüne uygun yapılmış olması ve çıkarma sebebini belirtme zorunluluğu, bu işlemin geçerliliği için önemli unsurlardır. Bu koşullar eksik olduğunda, mirasçıların haklarını korumak adına, çıkarmanın iptali yolunda dava açılabilir.
Mirastan Çıkarmanın İptali Davası Kime Karşı Açılır?
Miras hukukunda mirasçılıktan çıkarma, miras bırakanın belli sebeplerle bir mirasçısını mirastan dışlama işlemidir. Ancak, bu durumda olan bir mirasçının haklarının ihlal edildiğini düşünmesi halinde atabileceği adımlar bulunmaktadır. Mirasçılıktan çıkarma işlemine itiraz edebilmek için mirasçılar arasında iptal davası açılabilir.
Mirasçılıktan Çıkarma İptal Davası, mirastan çıkarılan mirasçı tarafından, mirasçılıktan çıkarma işleminden kaynaklanan haklardan yararlanan diğer mirasçılara karşı yürütülen hukuki bir süreçtir. Bu sürecin başlaması için bazı koşulların yerine getirilmiş olması gerekmektedir:
- Miras bırakanın, mirasçısını geçerli bir sebep olmadan ya da usulsüz bir biçimde mirastan çıkarmış olması
- Mirasçıların çıkarılma işleminin geçersizliği konusunda haklı sebeplere sahip olması
- İptal davasının kanunda öngörülen süre içinde açılması
Dava süreçlerinde, mirasçılıktan çıkarma kararının haksız ya da usulsüz olduğunu ispat yükü, davayı açan tarafa aittir.
Mirasçılıktan çıkarılan kişi, miras hukukuna uygun olarak bir avukat tutarak iptal davası açmalıdır. Bu dava, vasiyetnamenin okunmasını takiben ve mirasçıların haklarının tespit edildiği süre sınırları içinde gerçekleşmelidir.
Miras hukukunda, mirasçılıktan çıkarma gibi ciddi kararların iptali için açılan davalarda süreçler ve uygulamalar karmaşık olabileceğinden, deneyimli bir avukata başvurulması önerilir.
Mirasçılıktan çıkarılmış bireylerin, bu karara itiraz etme ve haklarını savunma hakkı bulunmaktadır. İptal davası, mirasın adil dağılımını sağlamak ve miras hukukundaki usulsüzlükleri ele almak adına önemli bir hukuki yoldur.
Mirastan Çıkarmanın İptali Davası Hangi Mahkemede Açılır?
Miras hukuku alanında sıklıkla karşımıza çıkan mirasçılıktan çıkarma işlemleri, mirasbırakan tarafından yapılan ve mirasçının belirli nedenlerle mirastan men edildiği hükmi işlemlerdir.
İptal davası açılışında öncelikle bilinmesi gereken, mirasçılıktan çıkarma iptali davalarında asıl sorumluluk sahibi yargı organının Asliye Hukuk Mahkemeleri olduğudur. Bu mahkemeler, Türk hukuk sistemi içerisinde genel yetki kapsamına giren uyuşmazlıkların çözümünde birinci derece yargı organı olarak belirlenmişlerdir. Miras hukukundan kaynaklanan mirasçılıktan çıkarma iptali talepleri de Asliye Hukuk Mahkemelerinin yetkisi altındadır.
Davanın hangi mahkemede açılacağına dair “yetki” kriteri ise miras bırakanın son yerleşim yeri ile belirlenir. Miras bırakanın ölümüyle birlikte mirasçılıktan çıkarma kararlarının iptali talebinde bulunacak kişilerin dava açmak için miras bırakanın vefat ettiği yerdeki mahkemeye başvurmaları gerekmektedir.
Bu bakımdan, mirasçılıktan çıkarma kararının iptali davalarında iki temel nokta önem taşımaktadır:
- Görevli Mahkeme: İtirazların ve iptal taleplerinin görüşülmesinden sorumlu olan mahkeme, Asliye Hukuk Mahkemeleri’dir.
- Yetkili Mahkeme: Dava açma yetkisi, miras bırakanın son yaşadığı yer yargı çevresindeki Asliye Hukuk Mahkemesine aittir.
Mirastan Çıkarma Sebepleri
En büyük kızım dört yıldır bize hiç gelmiyor. Torunlarımı da göstermiyor. Eşim ile ben kalp ve kanser hastasıyız. Kızımı mirasçılığımızdan çıkarabilir miyiz? Çocuklarım yıllardır yurt dışında Almanya’da yaşıyorlar. Beni hiç ziyaret etmiyorlar. Bayramda beni arayıp sormuyorlar. Hasta olduğumda ziyaret etmediler. Onlara mirasımdan pay vermek istemiyorum.
Mirastan Çıkarma Davası Kimler Açabilir
Mirasçılıktan çıkarıldığını öğrenen mirasçılar dava açarak mirastan çıkarmanın iptalini isteyebilirler. Babam geçen yıl vefat etti. Öldükten sonra vasiyeti ortaya çıktı. Vasiyetinde bayramlarda ve hastalığında babamı ziyaret etmediğim için beni mirasından mahrum ettiğini yazmış. Mirasından benim hiç pay almamı istemediğini ve bütün mirasının kardeşime kalmasını istediğini yazmış. Bu durumda benim mal alma hakkım yok mu? Babam abime 4 sene önce değeri 300 milyar olan bir daire satmış. Ben eminim ki ondan para almamıştır. Öldüğünde de bankada 800 bin Euro vardı. Bu para da kardeşime kaldı. Bu durumda mirastan pay alabilmek için dava açabilir miyim? Böyle bir durumda mirasçılıktan çıkarmanın iptali için dava açabilirsiniz. Bunun için miras hukuku alanında deneyimli bir avukata danışmanız en doğrusu olacaktır.
Veraset intikalde isimleri olduğu halde mirastan yararlanılmama durumu olurmu
Mirasçılıktan çıkarıldıysa, veraset belgesinde yani yeni adı ile mirasçılık belgesinde adı yazmasına rağmen mirastan pay alamaz. Önemli olan vasiyetname ile mirasçılıktan çıkarılmasıdır. Eğer mirasçılıktan çıkardığı bir vasiyetname varsa, vasiyetnamenin tenfizi davası açmanız gerekir.
Kayınvalidem demans hastası. Bakıma ihtiyacı var. Şuana kadar kendi evinde küçük gelini ile yaşamaktaydı. Hastalık nüksedince bakmak istemedi, küçük geline kayınvalidem in maaşını ve artı bakıcı parası neyse onu verelim dedik kabul etmedi. Bakıcı bulduk ben evimde bakıcı istemem dedi. Ki ev onun değil rahmetli babanın. Evden de çıkmam kocamın hakkı var diyor. Amacı annenin üzerinde babasından kalan tarla var onu istiyor. Eşimler 5 kardeş. En küçükleri vefat etti. Eşim ve diğer 3 kardeş güvenmedikleri için tarlayı vermek istemiyorlar.Tarlayı üzerine yaparsak bakmazsa ne olacak. Küçük gelin anneden önce vefat ederse nasıl olur. Şu anda annenin bakıma ihtiyacı var. Bizler dönüşümlü olarak baktık fakat evini istediği için çok zorluk çıkardı.Nasıl bir yol izleyebiliriz. Anneyi garantiye alacak şekilde tarlayı nasıl verebiliriz. Gelinimizi evden çıkarabilir miyiz.