Bozulmayan Vasiyetname

Bozulmayan vasiyetname düzenlemek mümkün müdür? Hangi vasiyetname bozulmaz? Noterde yapılan vasiyetname bozulur mu? Vasiyetnamenin geçerli olmasının şartları nelerdir? Vasiyetname kaç yıl geçerlidir? Vasiyetname örneği? Aşağıda yer alan yazımızda bu sorulara cevaplar aradık. Bir çok defa vasiyetnamenin iptali için dava açıldığını duymuşsunuzdur. Gerçekten de bazı durumlarda vasiyetnameler iptal olmaktadırlar. Peki, düzenlenen vasiyetnameyi geçersiz kılan, iptal edilmesine sebep olan nedir? Vasiyetname, bir kişinin ölümünden sonra geçerli olmak üzere açıkladığı istekleridir. Vasiyetnameyi kişi el yazısı ile kendisi düzenleyebileceği gibi, noterde resmi şekilde de düzenleyebilir. Bazı istisnai durumlarda sözlü vasiyetname de geçerli olacaktır.

Vasiyetname miras bırakanın ölümü ile açılacak ve ilgililere okunacaktır. Vasiyetnamenin açılması hakkında daha fazla bilgi için Vasiyetnamenin açılması başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. Vasiyetnamenin açılması ile hakkının ihlal edildiğini düşünen mirasçılar vasiyetnamenin iptali davası açabilirler. Vasiyetnamenin iptali davası hakkında daha fazla bilgi almak için vasiyetnamenin iptali davası başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. Kimlerin mirasçı olduğu hakkında detaylı bilgi için sayfamızda bulunan diğer makalemizi okuyabilirsiniz. Vasiyetnamenin iptal sebepleri Türk Medeni Kanununun 557 maddesinde düzenlenmiştir.

Not: Vasiyetname hazırlanması oldukça önemli süreçtir ve dikkatle takip edilmesi gereken detaylar içermektedir. Aksi durumda hata ile yapılacak yanlışlıklar geri dönülemez hak kayıplarına sebep olur. Bu nedenle sürecin başından sonuna kadar bir avukattan yardım almanızı öneririm. Hukuk büromuz ile iletişime geçmek için bizi 0530 821 53 16 numaralı telefondan arayabilirsiniz.

Ahmet adlı kişinin iki kızının bir de oğlunun olduğunu düşünelim. Sağlığında düzenlediği vasiyetname ile 10 tane evinin 10’unu da oğlu Şaban’a vasiyet ettiğini, kızlarına ise hiçbir şey bırakmadığını kabul edelim. Böyle bir durumda dava açılarak vasiyetnamenin bozulması sağlanabilir. Bu yazıda vasiyetnamenin bozulmasına sebep olan durumları anlattık. Bozulmayan vasiyetname düzenlemek için vasiyetnamenin iptal sebeplerini bilmeli ve vasiyetname düzenlerken bunlara dikkat etmeliyiz.

Vasiyetname Bozulur Mu?

Evet, vasiyetnamelerin iptali mümkün. Esasen kanunumuz vasiyetname düzenleyerek mirasımızı istediğimiz kişilere bırakmamıza izin vermektedir. Vasiyetin nasıl yazılması gerektiği kanunla belirlenmiştir. Bu kurallara aykırı olarak düzenlenmesi durumunda vasiyetname bozulabilir. Öncelikle bilmelisiniz ki; vasiyetname kendiliğinden bozulmaz. Mirasçılardan birinin vasiyetnamenin iptali için dava açması gerekir. Hiç bir mirasçı yasal süresi içinde dava açmazsa vasiyetname geçerli olacaktır. İkinci olarak bilmelisiniz ki; noterde düzenlenen vasiyetname de iptal edilebilir, el yazılı vasiyetname de iptal edilebilir. İptal edilebilirlik yönünden aralarında hiçbir fark bulunmaz.

Çoğu zaman mirasçılar vasiyetnamenin açılması davası ile vasiyetten haberdar olur. Bu davada size vasiyetin bir örneği verilir. Eğer iptal davası açmak istiyorsanız bir yıllık sürenizin artık başladığını bilmeniz gerekiyor. Saklı payınızın ihlal edildiğini düşünüyorsanız; iptal davası ile birlikte veya ayrı olarak tenkis davası da açabilirsiniz. İptal davasını miras bırakanın en son yerleşim yerinde bulunan asliye hukuk mahkemesinde açmanız gerekiyor. İptal davası açmadan önce vasiyetname örneğini dikkatlice incelemeli ve iptalini gerektirir bir hatanın olup olmadığını incelemelisiniz.

Ayırt etme gücü bulunmayan miras bırakanın düzenlediği vasiyet geçerli olmayacağından, miras bırakanın hastane kayıtları ve kullandığı ilaçların listesi araştırılmalıdır. Unutmayın ki, miras bırakanın ileri derecede yaşlı olması tek başına vasiyetin iptali sebebi değildir. Genelde insanlar vasiyetlerini ileri yaşlarında yazarlar. Dava sonunda vasiyetin iptaline karar verilirse, miras yasal mirasçılar arasında payları oranında paylaştırılır. 

Bozulmayan Vasiyetname Örneği

Yazımızın bu kısmında el yazısı ile hazırlanan bir vasiyetnamenin iptal edilmemesi için dikkat edilmesi gereken noktalara dikkat çekeceğiz. Noterde düzenlenen resmi vasiyetin hazırlanmasında daha fazla kural bulunduğu için iptale konu olabilecek daha fazla yönü vardır. Vasiyetinizi boş ve temiz bir kağıda yazmanızı öneriyoruz. Bu kağıt ayrı bir yaprak olabileceği gibi bir defterin sayfaları da olabilir. Başlık atmak zorunda değilsiniz ama sayfanın en üstüne vasiyetim yazabilirsiniz. Devamında şöyle başlayabilirsiniz; ben Mustafa KÖK, hiç bir baskı, tehdit ve zorlama olmaksızın iki ağustos 2023 günü, İstanbul Maltepe’de bulunan evimde bu vasiyetnamemi hazırlıyorum.

Böylelikle zorunlu unsurlardan olan tarihi yazmış oluyoruz. Uzun bir vasiyet yazdıysanız ve birden fazla sayfadan oluşuyorsa, her sayfanın sağ üst köşesine tarih atmanızı öneririz. Bundan sonraki aşamada, yazacaklarınızla mirasın ne şekilde paylaştırılacağına ilişkin kurallar belirleyeceksiniz. Örnek olarak; Fethiye’de yer alan yazlık evimi ablamın kızı Neriman’a bırakıyorum. Burada yazacaklarınız ahlak ve hukuk kurallarına aykırı olmadığı sürece iptal edilmez. Saklı paylı mirasçılarınız varsa tenkis edilebilir. Peki ahlaka ve hukuk kurallarına aykırı paylaştırmadan ne anlamalıyız. Diyelim ki şöyle yazdınız; beni dolandırarak 500.000-Euro paramı alan abim Mustafa’yı öldürmesi şartı ile İstanbul Kadıköy’deki evimi oğlum Ramazan’a bırakıyorum. Bu ve buna benzer şekilde hukuka aykırı şartlar içeren cümleler vasiyetin tamamen bozulmasına sebep olmaz. Bu yazılanlar yazılmamış kabul edilir.

Vasiyetname Geçerlilik Şartları

İlk geçerlilik şartımız yaş ile ilgilidir. Onbeş yaşını doldurmamış kişiler vasiyet düzenleseler de geçerli olmayacaktır. Yaş ile ilgili alt sınır onbeş yaşın doldurulması iken üst yaş ile ilgili herhangi bir sınır yoktur. Onbeş yaşını doldurmak şartıyla her yaşta vasiyet yazabilirsiniz. Miras bırakan kişinin sadece yaşı sebep gösterilerek düzenlediği vasiyeti iptal edilmez. İkinci geçerlilik şartımız ise ayırt etme gücüdür. Bundan anlamamız gereken ise, kişi vasiyetnamenin üzerinde yer alan tarihte iyi ile kötüyü, faydasına olanla zararına olanı ayırt edip edemediğidir. Hastalık ya da rahatsızlıklar sebebiyle çabuk kandırılabilen ya da yaşadıklarını hatırlayamayan kişilerin yaptıkları vasiyet iptal edilebilir.

Bazı psikolojik ve nörolojik hastalıkların tanısı konulmuş, tedavisi başlamış ve bunun için ilaç kullanılıyorsa yapılan vasiyet bozulabilir. Hastalık dışında bazı özel durumlar da kişinin ayırt etme gücünü etkileyebilir. Örneğin vasiyet düzenlediği gün veya öncesinde, başına kesilen bir ağaç düşen kişi de, ne yaptığını hatırlamayabilir. Ayırt etme gücünün bulunmaması sebebiyle vasiyetin iptal edilmesini isteyen taraf bu iddiasını ispat etmek zorundadır; çünkü ispat yükü kendisindedir. Bunu ispat edebilmek için, miras bırakanın tedavi gördüğü hastane kayıtlarını sunması gerekir. En azından tedavi gördüğü hastane biliniyorsa, mahkemeden ilgili kayıtların istenilmesi talep edebilirsiniz. Sağlık sorunları, hastalık ve rahatsızlık öyküsüne ait tüm kayıt ve belgeler toplandıktan sonra rapor alınması için dosya adli tıp kurumuna gönderilir. Adli tıp kurumunda bulunan tıp doktoru bilirkişilerin düzenledikleri rapor sonucuna göre miras bırakanın ayırt etme gücüne sahip olup olmadığı tespit edilir. 

Vasiyetname Bozulma Şartları

Bir yakınınızın düzenlediği vasiyetname ile size hiçbir şey bırakmadığını öğrendiniz ve iptali için dava açmak istiyorsunuz. Vasiyetnamenin iptali için kanunda dört tane sebep sayılmıştır. Bunların dışında başka bir sebeple vasiyetin bozulması mümkün değildir. Bu sebepler Türk Medeni Kanununun 557 maddesinde yer almaktadır. Birinci şart; vasiyetnamenin akla uygun davranan bir kişi tarafından düzenlenmesidir. Akli melekeleri zayıflamış ya da tamamen kaybolmuş kişilerin yaptıkları vasiyetler bozulabilir. Kişinin ayırt etme gücünün bulunup bulunmadığının tespiti için adli tıp kurumundan rapor alınmalıdır. Bunun yanında vasiyet yazan kişinin akla uygun davranmadığı konusunda şahit de dinletebilirsiniz. İkinci olarak; eğer vasiyet yanılma, aldatma, korkutma ve zorlama sonucunda yapılmışsa iptal edilebilir.

Unutmayın ki bu davada ispat yükü vasiyetin iptalini isteyen tarafa aittir. Yani aldatmanın, korkutmanın veya zorlamanın varlığını ispat etmeniz de gerekir. Miras bırakan öldükten sonra ispat güçleşeceği için en doğrusu yeni bir vasiyetname ile önceki tüm vasiyetlerden dönmektir. İçeriğinde yer alan koşul ve yüklemeler hukuka ve ahlaka aykırı ise vasiyetnamenin iptali istenebilir. Son olarak kanunda yer alan şekil şartlarına uygun olmadan hazırlanan vasiyetnamenin iptali istenebilir. Örneğin el yazısıyla düzenlenen vasiyetnamede tarih bulunması zorunludur. Bir şekilde miras bırakanın tarih atmayı unuttuğunu kabul edelim. Sırf bu nedenle iptal davası açılabilir. 

Noter Tasdikli Vasiyetname Bozulur Mu?

Resmi olarak noterde yapılan vasiyetname de bozulabilir. El yazısıyla kendinizin hazırladığı vasiyet ile noter tasdikli vasiyetin arasında hiçbir fark bulunmaz. Noter tasdikli vasiyetten kasıt resmi vasiyetnamedir. El yazılı vasiyetnameden farklı olarak resmi vasiyette iki tane de tanık bulunmak zorunda. Kanun herkesin tanıklığını kabul etmiyor ve bazı kişilerin şahit olması yasaklanmıştır. Yasaklı olan kişilerin vasiyetnamede adının ve imzasının bulunması vasiyetin iptaline sebep olabilir. Süresi içinde itiraz edilmezse yasaklı olan tanıklara rağmen vasiyet geçerli olacaktır. Peki vasiyetnameye tanık olarak katılması yasaklanan bu kişiler kimlerdir?

İlk sırada okuma yazma bilmeyenler ile ayırt etme gücü bulunmayanlar yer alır. Okuma yazma bilmeyenler resmi vasiyetname düzenlenirken tanık olamazlar. Bunun yanında akıl hastası olanlar ve çocuklar da tanıklık yapamazlar. Tanıklık yapması yasak olan ikinci grupta ise miras bırakanın eşi, altsoyu, üstsoyu, kardeşleri ve bunların eşleri yer alır. Yine vasiyetname ile kendisine miras bırakılan kişiler ile bu kişilerin altsoyu, üstsoyu, kardeşi ve bunların eşleri tanık olarak katılamazlar. Tanık olması yasaklı kişilerin vasiyetnamede şahit olduğu tespit edilirse, bir yıl içinde vasiyetnamenin iptali davası açılabilir. Tanık olarak katılan kişiler, miras bırakan kişinin noter önünde vasiyetnameyi okuyup imzaladığına şahitlik yaparlar. Ayrıca miras bırakanı vasiyet yapmaya ehil gördüklerine, ayırt etme gücünün buunduğuna tanıklık yaparlar.

Okuma yazma bilmeyenler vasiyetnameyi okuyamayacağı için, onlara vasiyet metni noter tarafından şahitlerin yanında yüksek sesle okunur. Bunun üzerine miras bırakan da okunanların kendi istekleri olduğunu söyler. Okuma yazma bilmeyenler için vasiyet düzenlenmesinde tanıklar, vasiyetnamenin noter tarafından miras bırakana, yanlarında okunduğuna da şahitlik ederler. Tüm bu hususların vasiyet metninde yazması yasal bir zorunluluktur. Bunların yazılmaması durumunda noter tasdikli vasiyetnamenin iptali istenebilir. 

Tasarruf ehliyeti bulunmayan kişilerin düzenledikleri vasiyetnameler bozulur.

Vasiyetname düzenleyen kişinin tasarruf ehliyeti bulunmalıdır. Yani kişi doğruyu yanlıştan ayırabilecek düzeyde akıl sağlığına sahip olmalıdır. Akıl hastalığı sebebi ile iyiyi kötüden, doğruyu yanlıştan ayıramayan kimselerin yaptıkları vasiyetnameler iptal edilebilir. İptal edilebilir diyorum; çünkü hak düşürücü süre içinde vasiyetnamenin iptali davası açılmazsa artık bu vasiyetname geçerli hale gelir. İlerleyen yaşlarla birlikte oluşan ve bunamaya sebep olan hastalıkları bulunan kişilerin düzenledikleri vasiyetnameler iptal edilebilir. Hastalık sebebi ile vasiyetnamenin iptali talep edildiğinde adli tıp kurumundan rapor alınmaktadır.

Yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucu düzenlenen vasiyetnameler iptal edilebilir.

Vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için kişinin özgür iradesi ile düzenlenmesi gerekir. İrade bozukluğu sebebi ile vasiyetnamenin iptali davası açan kişi korkutmayı veya zorlamayı ispat etmelidir. Aksi durumda davası reddedilir.

Vasiyetnamenin içeriği hukuka ve ahlaka aykırı ise vasiyetname bozulabilir.

Ali adında bir kişinin vasiyetname düzenlediğini ve tüm mal varlığını arkadaşı Hasan’a vasiyet ettiğini düşünelim. Ali vasiyetnamesinde, kendisini dolandıran Nuri’yi öldürmesi şartı ile tüm mirasını Hasan’a bırakmış olsun. Bu vasiyetname hukuka aykırı olduğu için iptal edilebilir.

Vasiyetnamenin kanunda öngörülen şekle uyulmadan yapılması

Vasiyetnameyi kişi el yazısı ile kendisi düzenleyebileceği gibi, noterde resmi şekilde de düzenleyebilir. Bazı istisnai durumlarda sözlü vasiyetname de geçerli olacaktır. Bu üç şeklin dışında vasiyetname düzenlenemeyeceğini bilmemiz gerekiyor. Örnek olarak; bir kişi telefonu ile kendi videosunu çekse ve bu videoda vasiyetini açıklasa; mevcut hukuk düzeninde vasiyeti geçersiz olacaktır.

Noterde yapılan vasiyetname bozulur mu?

İptal sebepleri bulunması durumunda noterde yapılan vasiyetname de bozulabilir. Vasiyetname noterde de yapılsa, iki tane şahit de bulunsa; vasiyetname bozulabilir. Vasiyetnamenin noterde düzenlenmiş olması ona başlı başına koruma sağlamaz. El yazısı ile düzenlenen vasiyetname geçerli olabilirken, noterden düzenlenen vasiyetname iptal edilebilir.

Yargıtay Kararları

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi   2015/17339 Esas,  2017/4333 Karar

Dava, murisin işlem tarihinde fiil ehliyetinin bulunmadığı, vasiyetnamenin yasal şekil şartlarını taşımadığı ve murisin sonradan düzenlediği vasiyetnameler nedeniyle önceki vasiyetnamelerin geçersiz hale geldiği iddiasıyla açılan vasiyetnamenin iptali istemine ilişkindir.

TMK. nun 557. maddesinde vasiyetnamenin iptali sebepleri sınırlı olarak sayılmıştır. Bunlar; 1- Ehliyetsizlik, 2- Vasiyetnamenin yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmış olması, 3- Tasarrufun içeriğinin bağlandığı koşullar veya yüklemelerin hukuka veya ahlaka aykırı olması, 4- Tasarrufun kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmış olması halleridir.

TMK’nun 557. maddesinde sayılan sebeplerin bulunması halinde vasiyetnamenin iptali gerekir. Bu sebepler dışında kalan durumlara dayanılarak ölüme bağlı tasarrufun iptali istenilemez.

Ölüme bağlı tasarrufun ifasının mümkün olmaması, vasiyet konusunun vasiyetçiye ait olmaması ise bir iptal sebebi oluşturmaz. Vasiyetnamenin ifa imkansızlığının vasiyetnamenin yerine getirilmesine yönelik olarak açılacak olan davada (TMK.m. 600) değerlenlendirilebilir.

TMK.nun 557.maddesinde vasiyetnamenin iptali sebepleri sınırlı (tahdidi) olarak açıklanmıştır. Mahkemenin, TMK 542. ve 544. maddesi kapsamında iptal sebebi olarak kabul ettiği hal, yukarıda bahsi geçen maddede ifadesini bulan iptal sebeplerinden biri değildir.

Hal böyle olunca mahkemece, davacının dava dilekçesinde iptal sebebi olarak belirttiği, murisin işlem tarihinde fiil ehliyetinin bulunmadığı, vasiyetnamenin yasal şekil şartlarını taşımadığı hususları araştırılarak sonucu dairesinde hüküm tesisi gerekirken yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi   2020/2644 E.  ,  2020/6717 K.

Davacılar, 31.05.2010 tarihli vasiyetnamenin kanunun aradığı şekil kurallarını ihtiva etmediği, vasiyetnamenin murisin korku ve psikolojik baskı altına alınarak düzenlendiğini, ayrıca vasiyetnameye konu edilen taşınmazlar bakımından objektif imkânsızlık halinin olduğunu belirterek vasiyetnamenin iptalini, iptal nedenlerinin kabul edilmemesi durumunda saklı paylarına tecavüz edilmesi nedeni ile vasiyetnamenin tenkisini talep etmişlerdir.

Davalılar, vasiyetnamenin şekil kurallarına uygun olduğunu, baskı, tehdit ve ikrah iddiasının doğru olmadığını, vasiyetnameye konu yerde yapı kullanma izin belgesinin mevcut olduğunu ileri sürerek davanın reddini dilemişlerdir.

İlk derece mahkemesince, davaya konu vasiyetnamede tanıkların “…önümüzde yapıldığını beyan ederiz.” ibaresinin yer almadığı, bu durumun vasiyetnamenin iptali sebebi olduğu, ayrıca dava konusu vasiyetnamenin tasarruf konusu olan taşınmaz yönünden de hukuken imkânsızlık içerdiği gerekçeleriyle davanın kabulüne, vasiyetnamenin iptaline karar verilmiştir.

Temyize konu uyuşmazlık, davaya konu edilen 31.05.2010 tarihli vasiyetnamenin kanunun aradığı şekil koşullarını ihtiva edip etmediğine ilişkindir.

Türk Medeni Kanunu’nun 535. maddesi “Miras bırakan vasiyetnameyi bizzat okuyamaz veya imzalayamazsa, memur vasiyetnameyi iki tanığın önünde ona okur ve bunun üzerine miras bırakan vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan eder. Bu durumda tanıklar, hem miras bırakanın beyanının kendi önlerinde yapıldığını ve onu tasarrufa ehil gördüklerini; hem vasiyetnamenin kendi önlerinde memur tarafından miras bırakana okunduğunu ve onun vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan ettiğini vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını imzalarlar.” hükmünü içermektedir.

Somut olayda, dava konusu vasiyetname incelendiğinde, miras bırakanın okur yazar olmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, tanıklar hem miras bırakanın beyanının kendi önlerinde yapıldığını ve onu tasarrufa ehil gördüklerini; hem vasiyetnamenin kendi önlerinde memur tarafından miras bırakana okunduğunu ve onun vasiyetçinin son arzularını içerdiğini belirtmeleri ve bu beyanlarının altını imzalamaları gerekmektedir.

TMK’nın 535.maddesinde öngörülen ilkeler geçerlilik şartıdır. Bunlardan birinin eksikliği vasiyetnameyi geçersiz kılar. Ne var ki, davaya konu vasiyetnamede tanıkların “miras bırakanın beyanının kendi önlerinde yapıldığını” gösteren beyanları yoktur. Bu beyanın yokluğu vasiyetnameyi geçersiz kılar.

Vasiyetname hakkında detaylı bilgi için vasiyetname başlıklı yazımıza linkten ulaşabilirsiniz.

Vasiyetnamenin iptali hakkında detaylı bilgi için Vasiyetnamenin iptali başlıklı yazımıza linkten ulaşabilirsiniz.

Vasiyetnamenin şartları hakkında detaylı bilgi için Vasiyetname şartları başlıklı yazımıza linkten ulaşabilirsiniz.