Sözlü Vasiyetname

Sözlü vasiyetname hukuken geçerli olur mu? Vasiyetnamenin noterde yapılması zorunlu mudur? Sözlü vasiyetname nasıl yapılır? Sözlü vasiyetname de tanık gerekli mi? Sözlü vasiyetnamenin şartları nelerdir? Sözlü vasiyetname ses veya video kaydı ile yapılabilir mi?

Türk Medeni Kanunu tarafından yapılmasına müsaade edilen bir diğer vasiyetname şekli ise 539 ve 541. Maddeler tarafından düzenlenmiş olan sözlü vasiyetnamedir. Sözlü vasiyetnamenin geçerli kabul edilebilmesi için ise bazı olağanüstü hallerin gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Sözlü vasiyetname düzenlenebilmesi şartlarından ilki, olağanüstü bir halin söz konusu olmasıdır. Miras bırakacak olan kişinin ölüm döşeğinde olması, ölüm tehlikesi ile karşı karşıya kalması durumunda  şartlarından ilki yerine getirilmiş kabul edilir. İkinci şart ise bu sözlü vasiyetnamenin en azından iki farklı tanığa yapılmış olmasıdır. Tek bir kişi karşısında yapılan sözlü vasiyetin, hukuk önünde bir geçerliliği olmayacaktır. Sözlü vasiyet düzenlenebilmesinin son şartı ise sözlü vasiyetnamenin haricinde ikinci bir yolun olmamasıdır. Kişi, okuma yazma bilmediği için yazılı bir vasiyet bırakamıyor; yatılı hasta olduğu için notere veyahut da farklı bir resmi daireye başvuramıyor ise sözlü vasiyetname uygulanabilir.

Sözlü Vasiyetname Hukuken Geçerli Olur Mu?

Türk Medeni Kanunu sözlü vasiyetnameyi çok sınırlı durumda kabul etmiştir. Sözlü vasiyetin geçerli olması için kişinin el yazısı ile vasiyetname ya da noterde vasiyetname düzenleyemeyecek olması gerekir. El yazısı ile vasiyetname düzenlemesi mümkünken bir kişinin yaptığı sözlü vasiyetname geçerli olmaz. Sözlü vasiyetname düzenlenmesi her zaman geçerli olmaz. Vasiyetnamenin noterde yapılması ya da el yazısıyla düzenlenmesi zorunlu değildir, sözlü vasiyetname de düzenlenebilir ama özel şartlara tabidir.

Sözlü vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için miras bırakanın; yakın ölüm tehlikesi içinde bulunması, ulaşımın kesilmesi, hastalık, savaş gibi durumlar sebebi ile resmi veya el yazılı vasiyetname düzenleyememesi gerekmektedir.

Sözlü Vasiyetname Nasıl Yapılır?

Sözlü vasiyetname düzenlenirken Miras bırakan, son arzularını iki tanığa anlatır ve onlara bu beyanına uygun bir vasiyetname yazmaları veya yazdırmaları görevini yükler. Tanıklardan bir kendilerine anlatılanlara göre vasiyetnameyi yazar.

Sözlü Vasiyetnamenin Tutanağa Geçirilmesi

Miras bırakan tarafından görevlendirilen tanıklardan biri, kendilerine beyan edilen son arzuları, yer, yıl, ay ve günü de belirterek hemen yazar, bu belgeyi imzalar ve diğer tanığa imzalatır.

Yazılan belgeyi ikisi birlikte vakit geçirmeksizin bir sulh veya asliye mahkemesine verirler ve miras bırakanı vasiyetname yapmaya ehil gördüklerini, onun son arzularını olağanüstü durum içinde kendilerine anlattığını hâkime beyan ederler.

Sözlü vasiyetnamenin tutanağa geçirilmesi geçerlilik şartıdır. Tutanağa geçirilmek yerine vasiyette bulunan kişinin son arzuları anlattığı anların video veya ses kaydını almak geçerli olmayacaktır.

Ölüm Tehlikesi Altında Sözlü Vasiyetname

Diyelim ki Engin bir trafik kazasında ağır yaralandı ve yaşayıp yaşamayacağı belli değil. Kendisine yapılan ilk yardım sırasında çevresinde bulunanlara; İstanbul Güngören’de bulunan evini kızı Melisa’ya, Balıkesir Erdek’te yer alan yazılık evini de oğlu Ersin’e bıraktığını söyledi.

Böyle bir vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için vasiyet edenin son arzularını 2 tanığa bildirmiş olması gerekmektedir. Bu tanıklar kendilerine söylenen vasiyeti en kısa sürede sulh hukuk hâkimine bildirmelidir. İki tanık değil de bir tanık varsa, sözlü vasiyetname geçerli olmaz. Ayrıca bu kişilerin tanık olmasına engel hallerinin bulunmaması gerekir.

Ölüm tehlikesi altında sözlü vasiyetnamede bulunan kişi, tedavi sonrasında iyileşir ve el yazılı vasiyetname yazabilecek hale gelirse, sözlü vasiyetname geçerliliğini yitirir. Bir daha hiçbir zaman diğer vasiyetnameleri yapabilecek duruma gelmeyen kişinin düzenlediği sözlü vasiyetname geçerli olur.

Ölüm tehlikesi olmaksızın, kişinin hayatta iken laf arasında, bu daireyi de kızım Ayşe’ye bırakıyorum demesi geçerli olmaz. Bu konuda çok sayıda tanığınızın olmasının da bir önemi bulunmamaktadır. Yazının başında da ifade ettiğimiz gibi, sözlü vasiyetname çok istisnai durumlarda kabul edilmektedir. Asıl olan el yazılı vasiyetname ve resmi şekilde düzenlenen vasiyetnamedir. El yazısı vasiyetname hakkında daha fazla bilgi için “el yazısıyla vasiyetname” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. Noterde düzenlenen vasiyetname ile ilgili daha detaylı bilgi için “resmi vasiyetname” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Sözlü Vasiyetnamenin İptali

Vasiyetnamenin iptal sebepleri her çeşit vasiyetname için geçerlidir. Vasiyetname düzenlenirken fiil ehliyetinin bulunması gerekmektedir. Komada olan bir kişinin sözlü vasiyetnamesi geçerli olmayacaktır.

Soru

Biz Edremit de yaşıyoruz. Ananem Çamlıbel köyünde yaşarken tarlasından iki evlik araziyi iki kişiye ev yapabilirsiniz demiş. Bu araziler üzerinde bizim hakkımız var mıdır? Verdiği kişilerden birisi hiç evlenmemiş ve hiç bir akrabası yokmuş. Sözlü olarak verilmiş

Cevap

Ne yazık ki ortada geçerli bir vasiyet söz konusu değil.