Burada bahsedilen baba ile çocuk arasındaki soy bağıdır. Soybağının reddi davası ancak babalık karinesinden faydalanan çocukların soybağının ortadan kaldırılmasını ifade eden bir davadır. Kimi zaman soybağının reddi davası ile nüfus kaydının düzeltilmesi davası birbirine karıştırılmaktadır.
Evli bir kadının, evlilik dışı bir ilişkisinden olan çocuğu, evlilik içinde doğması sebebiyle kocasının nüfusuna kaydedildiyse açılacak dava soybağının reddi davasıdır. Soybağının reddi davası babalık karinesini çürütür. Bu dava dışında çocuk ile baba arasında kurulan soybağının ortadan kaldırılması imkânı yoktur. Kayıt düzeltme davası ile soybağının reddi imkânı bulunmamaktadır. Soybağının reddi davası sadece babalık karinesinin kapsamında yer alan, dolayısıyla babalık karinesinden faydalanan çocukların soybağının ortadan kaldırılmasını sağlayan bir davadır.
Soybağı Nedir?
Soybağı bir kimse ile onun üst soyu arasındaki biyolojik bağlantıyı ifade eder. Soybağı Türk Medeni Kanununun 282 maddesinde düzenlenmiştir. Maddede yer alan soy bağı çocuklar ile ana ve babasına arasındaki bağlantıyı ifade eder. Medeni kanunumuza göre soy bağının kurulabilmesi için çocuk ile ebeveyn arasında ya kan bağının bulunması gerekir ya da evlatlık ilişkisinin kurulması lazımdır.
Anneyle Soybağı Kurulması
Kanun gereği; anne ile çocuk arasındaki soybağı, doğumla kurulur. Çocuk ile anne arasında soybağının kurulabilmesi için çocuğun, anne olduğu iddia edilen kadın tarafından doğurulduğunun tespit edilmesi yeterlidir. Çocuğu doğuran kadının evli olup olmaması soybağının kurulması için önemli değildir. Kadın evli de olsa bekar da olsa çocuk ile arasında soybağı kurulur. Annenin doğum yaptığına dair hastaneden verilen rapor çocuk ile anne arasındaki soybağının kurulması için yeterlidir. Anne yönünden soybağı doğumla kendiliğinden kurulur, bu sebeple de anne ile çocuk arasında soybağı davalarından söz edilemez. Fakat, anne bakımından doğuran kadının kim olduğunun tespitine ilişkin dava açılabilir. Bu sebeple herhangi bir sebeple çocuğun kendisini doğuran kadın dışında bir başka kadının nüfus kütüğüne yazılmış olması, çocuk ile kadın arasında soybağı kurulduğu anlamına gelmeyecektir.
Fakat, söz konusu yanlış kaydın düzeltilmesi, soybağı davası ile değil, kayıt düzeltme davası ile mümkündür. Kayıt düzeltme davasında iddialar her türlü delil ile ispat edilebilecektir.
Babayla Soybağı Kurulması
Babanın ana ile evlenmesi, babanın çocuğu tanıması veya hâkim kararıyla, baba ile çocuk arasında soybağı kurulur. Kan bağına dayanan soy bağının yanında, evlat edinme ilişkisi ile de soybağı kurulur. Evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün içinde doğan çocuk ile o evlilikte koca arasında soybağı kurulur. Bunun sebebi ise Türk Medeni Kanununda yer alan hükümdür. Kanuna göre; evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün içinde doğan çocuğun babasının koca olduğu karine olarak kabul edilmiştir.
Babanın çocuk ile arasında soybağı kurulabilmesi için, anne ile evlenmesi gerektiğinden bahsetmiştik. Evlenme çocuk doğmadan önce de olsa, çocuk doğduktan sonra da olsa bir şey değişmez. Baba ile soybağının kurulmasını sağlayan ana ile evliliğin çocuğun doğumundan sonra yapılması hâlinde, Türk Medeni Kanununun hükmü uyarınca evlilik dışında doğmuş olan ortak çocuklarını, evlenme sırasında veya evlenmeden sonra, yerleşim yerlerindeki veya evlenmenin yapıldığı yerdeki nüfus memuruna bildirerek baba ile soybağını kurmaları mümkündür. Eşlerin yasal mirasçıları, çocuk ve Cumhuriyet savcısı sonradan evlenme yoluyla soybağının kurulmasına itiraz edebilirler.
Baba ile çocuk arasında soybağı kurulmasının diğer bir yolları ise tanıma ve babalık hükmüdür. Baba nüfus memuruna veya mahkemeye yazılı başvuru ile çocuğunu tanıyabilir. Ayrıca vasiyetnamesinde yapacağı beyanla da çocuğunu tanıyabilir. Böylelikle çocuk ile baba arasında soybağını kurulur. İptal davası ile kurulan soybağının kaldırılması mümkündür.
Anne veya çocuk; babaya, baba ölmüşse mirasçılarına karşı babalık davası açabilirler. Böylelikle çocuk ile baba arasındaki soybağı mahkeme tarafından hükmen belirlenmiş olur.
Soybağının Reddi Davası
Bir kişi dava açarak nüfusta kayıtlı anne ve babasının kendi gerçek anne ve babası olmadığını; asıl annesinin bir başka kişi olduğunu iddia ederek dava açabilir. Böyle bir dava, nüfus kayıtlarının düzeltilmesi ile ilgili olup soybağının reddi davası değildir. Dolayısıyla bahsedilen bu talebin incelenmesine yetkili olan mahkeme aile mahkemesi değil, asliye hukuk mahkemesidir.
Genel olarak, soybağının reddi, kanla bağlantılı bir ilişkinin hukuki olarak inkâr edilmesi ve bu durumun resmi kayıtlara yansıtılması talebidir. Bu süreç, genellikle DNA testleri ve ayrıntılı hukuki incelemeler gerektirir. Dava sonuçları kişinin kimlik bilgileri ve aile içi hakları üzerinde büyük etkiler yaratır. Eğer dava kabul edilirse, davacının nüfus kaydı başka bir haneye aktarılacak ve yeni bir aile ile soybağı tesis edilecektir. Türk hukuk sisteminde, bu tür davalarda asliye hukuk mahkemeleri görevlendirilmiştir.
Soybağına ilişkin mevzuat, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 282. maddesi ve takip eden hükümler içerisinde yer almaktadır ve Aile Mahkemelerinin yetki alanına girmektedir. Nüfus kayıtlarının değiştirilmesi ile ilgili davalar, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 36. maddesi temelinde Asliye Hukuk Mahkemelerinin görev alanına tabidir.
Ancak, nüfus kaydının düzeltilmesinin söz konusu olduğu bir dava, gerçek anne ve babanın kim olduğunun, yani soy bağının tespit edilmesini gerektirir. Bu yüzden, gerçek soy bağını tespit etmeye yönelik bir dava ile nüfus kayıtlarının düzeltilmesi talebini içeren bir dava eş zamanlı olarak açıldığında, yetkili mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi değil, Aile Mahkemesi olmalıdır.
Davacı, Bulgaristan’da dünyaya gelip Türk vatandaşlığına geçtikten sonra isim değişikliği talebinde bulunmuştur. Davacının nüfus kaydında yer alan Bulgarca ismin Türkçe karşılığına dönüştürülmesi, nüfus kaydının düzeltilmesi davasıdır.
Soybağının Reddi Davasında Görevli Mahkeme
Soybağının reddi davalarında görevli mahkeme Aile Mahkemelerinin Kuruluş Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun uyarınca aile mahkemesidir.
Detaylı bilgi almak ve bizlere ulaşmak için buraya tıklayınız.
