Demuraj taşıma hukukunun konusuna giren bir terimdir.
Demuraj
İhracat ve ithalat yapan şirketler tonlarca sebze ve meyvenin Mersin limanından Suudi Arabistan’a deniz yoluyla taşınması nakliye şirketleri ile sözleşme imzalarlar. Yapılan uluslararası bu taşımalarda konşimento düzenlenir. Konşimento ile yükün taşıyıcı şirkete teslim edildiği ve yapılacak taşıma karşılığında ödenecek ücret miktarı belirlenir. Yükün alıcısı olan firma, deniz taşıması sonrası limana yaklaşan gemideki yükünü almak üzere, elindeki konşimento ile başvurur. Taşıma ücretinin ve gümrük vergilerinin ödenmesi ile ordino düzenlenir ve yük alıcısına teslim edilir.
İhracatçı şirket tarafından gönderilen sebze ve meyvenin karşılama limanında teslim alınması gerekir. Süresinde alınmayan eşya sebebi ile taşıma firması zarar eder. Özellikle sebze ve meyve gibi çabuk bozulabilecek eşyaların soğuk depolarda saklanması gerekir. Arabistan gibi sıcak bir coğrafyada belli bir süre sonra söz konusu eşya bozulacağı ve kokuşacağı için imha edilmesi gerekir. Yükün geç alınması veya hiç alınmaması sebebiyle oluşan zararlar, yükü gönderen şirkete fatura edilir.
Taşımayı gerçekleştiren firma limanda ödemek zorunda kaldığı, demuraj, ardiye ve depo masraflarını göndericiye rücu etmek isteyecektir. Taşıyanın söz konusu masrafları alabilmesi için, söz konusu harcamaları yaptığını ispat etmesi gerekir. Böyle bir durumda masraflara katlanan taşıyıcı firma, gönderene noterden ihtarname göndermekte ve ödeme yapmasını talep etmektedir.
Noter ihtarından sonuç alınamaması durumunda ise, ilamsız icra takibi yapılmaktadır. Kendisine ödeme emri tebliğ edilen gönderen eğer 7 günlük yasal süre içinde borca itiraz ederse, icra takibi durur. Bunun üzerine gönderenin duruma göre, denizcilik ihtisas mahkemesinde ya da ticaret mahkemesinde itirazın iptali davası açması gerekir. Dava konusu edilen demuraj, navlun, ardiye masraflarında kimin sorumlu olduğunun tespit edilebilmesi için davalının gönderen sıfatına sahip olup olmadığı incelenmelidir. Bu konuda başvurulacak en önemli delil tarafların ticari defterleri olacaktır.
Türk Ticaret Kanununun 85 maddesine göre, ticari defterlerin sahibi lehine delil olabilmesi için yasaya uygun tutulması şarttır. İncelenecek ticari defterler, yevmiye defteri, envanter defteri ve defteri kebirdir. Bu defterlerden bir kısmı elektronik ortamda da tutuluyor olabilir. Defter incelemesinde dikkat edilecek ilk husus, defterlerin usulüne uygun olarak tutulup tutulmadığı ile noter onaylarının veya açılış / kapanış beratlarının olup olmadığıdır. Eğer bilirkişi incelemesi için sunulan taraf defterleri usulüne uygun ise; sahibi lehine delil olabilir. Ticari defterlerin sahibi lehine delil olarak kabul edilebilmesi için usulüne uygun kapanış tasdikinin yaptırılması ve defterdeki kayıtların dayanağını oluşturan belgelerin mevcut olması gerekir.
Uluslararası deniz taşımasına konu hizmet sebebi ile kesilen faturaların, her iki tarafın ticari defterine işlenmesi gerekir. Ayrıca ödeme yaptığını iddia eden davacının, bu ödemeler ait dekontları dosyaya sunması gerekir. Varış limanına gelmesine rağmen teslim alınmayan yük sebebiyle oluşan gecikme ve zararlardan gönderen sorumlu olur. Gecikme sebebiyle oluşan zararları ödeyen taşıyan, sonrasında bu zararları gönderene rücu edebilir.
Önemli olan yaptığı ödeme ile talep ettiği bedelin birbiri ile uyumlu olmasıdır. Gönderen hem ödeme yaptığını ispat etmelidir hem de bu ödemeleri gecikme sebebi ile yaptığını ispat etmelidir. Gecikme sebebi ile kendisine yöneltilen zararlara ait faturaları saklamalıdır. Ayrıca depolamanın hangi tarihler arasında yapıldığı belli olmalıdır. Ayrıca ödenen ardiye, gümrük, imha ve diğer masrafların rayice uygun olması gerekir. Yapılan masrafların ne kadar olabileceği konusunda mahkemece Deniz Ticaret Odasından bilgi istenmelidir.
Eşyanın taşınması için düzenlenen konşimentoda, navlunun ve masrafların alıcı tarafından ödeneceği kararlaştırılmış olabilir. Yük alıcı tarafından limandan çekilmezse, Türk Ticaret Kanunu hükümleri gereğince navlundan, demurajdan, ardiyeden, imhadan ve diğer masraflardan gönderen sorumlu olur. Demuraj alacağı sebebi ile açılacak davalar denizcilik ihtisas mahkemesinde görülür. Yükün varış limanından alınmaması sebebi ile demuraj ücreti oluşur. Konteyner içinde bulunan yükün boşaltılamaması sebebiyle kullanılamayan konteyner için demuraj ücreti doğar. Süre uzadıkça ödenecek demuraj bedeli de artacaktır. Gönderilen yükün özelliğine göre belli bir süre sonunda eşyanın imha edilmesi gerekebilir. Eğer gönderilen eşya dayanıklı ise veya ekonomik değeri varsa, gönderenin talimatı ile çıkış limanına geri gönderilebilir.
Detaylı bilgi almak ve bize ulaşmak için buraya tıklayınız.
