Türk Medeni Kanununda madde 175 uyarınca, süresiz nafaka, boşanma sebebiyle yoksula düşecek kişinin, eğer kusuru daha ağır değilse, öteki eşten kendisinin geçimine katkıda bulunmasını süresiz olarak talep edebilmesini sağlar. Yoksulluk nafakası alacaklısının kusuru aranmaz. Eğer yoksulluk nafakası talebi, boşanma davası dahilinde yapılıyorsa, bu durumun boşanmanın fer’i sonuçlarından biri olarak kabul edilmesiyle beraber, harca tabi değildir.
Ancak, yoksulluk nafakası boşanma davasından bağımsız bir dava olarak açılmış ve boşanma davası dışında talep edilmişse, bu durumda dava harca tabi olacaktır.
Hakim, talepte bulunan tarafın ihtiyaçlarına ve diğer tarafın mali gücüne bağlı olarak süresiz nafaka miktarına karar verir. Yoksulluk nafakası, mağdur olacak tarafa, boşanmadan kaynaklanacak ekonomik kayıpların hafifletilmesi için düzenlenmiştir.
Süresiz nafaka, evlilik birliğinin sonlanması sonrası ekonomik zorluklara düşebilecek eşin yaşam standardını korumasını amaçlayan bir ödemedir. Süresiz nafakaya karar verilmesi için yerine getirilmesi gereken belirli şartlar bulunmaktadır.
- Nafaka Talebi: Süresiz nafakaya hükmedilmesi için talepte bulunulması şarttır. Yoksulluğa düşecek eşin mahkemeye başvurarak nafaka talebinde bulunması gerekir. Talep olmadan mahkeme süresiz nafaka kararı veremez. Ayrıca, talep edilen nafakanın miktarının da açık ve belirgin olarak ifade edilmiş olması gerekir.
- Kusur Durumu: Süresiz nafaka talebinde bulunan eş, diğer eşten daha ağır kusurlu olmamalıdır. Evlilik sırasında ağır kusur sahibi olan eş lehine süresiz nafakaya hükmedilmez.
- Yoksulluk Tehlikesi: Evlilik birliğinin sona ermesi durumunda nafaka talep eden eşin yoksulluğa düşme ihtimali olmalıdır. Mahkemece yapılacak değerlendirme sonucunda eşin yoksulluğa düşüp düşmeyeceği belirlenecektir. Ayrıca, talep eden eşin evlilik süresince sahip olduğu hayat standartlarında büyük düşüş yaşayacak durumda olması ve ortalama hayatını devam ettirecek maddi güce sahip olmaması gerekir.
- Mali Güç: Süresiz nafaka talep edilen eşin ödeme gücü dikkate alınarak karar verilmelidir. Eşin mali kapasitesi göz önünde bulundurularak, orantılı bir nafaka miktarına hükmedilir. Eğer kendisinden nafaka talep edilen eşin mali gücü zayıfsa, aleyhine nafaka yükümlülüğü getirilmez.
Süresiz nafaka, yukarıda belirtilen koşullar dâhilinde mahkemeler tarafından objektif ölçütler çerçevesinde ve her olayın özgün şartları gözetilerek tesis edilmektedir.
Süresiz Nafaka Ödenmezse Ne Olur?
Nafaka yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi durumunda, alacaklılar mağduriyetlerini gidermek için yasal yollara başvurabilirler. Nafaka ödenmezse ne olur? diyenler için nafaka alacağının tahsilat süreci şu adımlardan oluşur.
Tedbir nafakası, boşanma sürecinde geçici olarak ödenen nafakadır. Ödeme yapılmaması halinde alacaklı, ilamsız icra takibi ile borcun tahsil edilmesini sağlayabilir. Yoksulluk ve iştirak nafakası gibi diğer nafaka türlerinde ise ödeme yapılmadığında mahkeme kararına dayanarak ilamlı icra takibi yoluyla tahsilat gerçekleştirilebilir.
İlk olarak borçluya ödeme yapması için icra müdürlüğü tarafından ödeme emri gönderilir. Borçlu icra emrinin kendisine tebliğ edilmesine rağmen ödeme yapılmazsa borçlunun malvarlığı üzerine haciz konulabilir ve bu yolla alacak tahsil edilmeye çalışılır.
Nafaka borcunun ödenmemesi durumunda alacaklı tarafın başvurabileceği yasal yollardan biri icra takibi sürecini başlatmaktır. Eğer nafaka borcu, icra yoluyla da tahsil edilemiyor ise alacaklı, nafaka yükümlüsü hakkında şikayette bulunabilir.
Nafaka borcunun ödenmemesi durumunda alacaklı tarafından icra takibi başlatılır. Bu süreçte, borçlu nafaka ödemelerini yapmazsa, alacaklı, borcun tahsil edilemediği gerekçesiyle icra ceza mahkemesine başvurabilir. Şikayet üzerine, nafaka yükümlüsü 3 aylık bir süreye kadar tazyik hapsine mahkum edilebilir. Tazyik (disiplin) hapsi, borcunu ödemeyen kişiye uygulanan bir ceza olup, borcun ödenmesini sağlama amacını taşır.
Nafaka borcu ile ilgili yükümlülüğün yerine getirilmemesi bir yandan yasal sonuçları beraberinde getirirken, diğer yandan kişinin hukuki sorumluluğunu artırır. Ödenmeyen her bir nafaka tutarı için başlatılan icra takibi ek masraflara ve avukat ücretine sebep olur.
Tüm bu süreçler göstermektedir ki, nafaka borcunun ödenmemesi ciddi yasal sonuçlara yol açabilir ve bu yükümlülüğün ihmal edilmemesi gerekmektedir.
Nafaka borcunun ödenmemesi halinde, alacaklıların mağduriyet yaşamamaları için yasal yollara başvurmaları ve icra takibi ile alacaklarını tahsil etmeleri mümkündür. Bu süreçlerde genellikle bir avukat eşliğinde hareket etmek, alacaklıların haklarını daha etkin bir şekilde korumalarını sağlayacaktır.
