Zamanında ödenmeyen borçlar, alacaklıların yasal yollara başvurmasına ve icra takibi başlatmasına yol açabilmektedir. Peki, icra takibi tam olarak nedir, hangi aşamalardan oluşur ve alacaklı ile borçlu açısından ne gibi sonuçlar doğurur?
İcra Takibi Nedir?
İcra takibi, alacaklının, borçludan olan alacağını devletin yetkili organları (icra daireleri) aracılığıyla tahsil etme sürecidir. Bu süreç, alacaklının icra dairesine başvurusuyla başlar ve borcun ödenmesi veya haciz yoluyla tahsil edilmesiyle sona erer. İcra takibi, alacaklının alacağını yasal yollarla güvence altına almasını ve borçlunun ödeme yükümlülüğünü yerine getirmesini sağlamayı amaçlar.
İcra Takibi Türleri Nelerdir?
Temelde iki tür icra takibi bulunmaktadır:
- İlamlı İcra: Mahkeme kararı (ilam) veya kanunen ilam niteliği taşıyan bir belgeye dayanan icra takibidir. Örneğin, bir mahkeme kararıyla tazminata hükmedilmişse, bu karara dayanılarak ilamlı icra takibi başlatılabilir. İlamlı icra, daha hızlı ve kesin sonuçlar doğurma potansiyeline sahiptir.
- İlamsız İcra: Herhangi bir mahkeme kararına veya ilam niteliğinde bir belgeye dayanmayan icra takibidir. Alacaklı, alacağını ispat etmek zorunda olmaksızın icra dairesine başvurarak ilamsız icra takibi başlatabilir. Ancak, borçlu bu takibe itiraz etme hakkına sahiptir.
İcra Takibi Süreci Nasıl İşler?
İcra takibi süreci aşağıdaki adımlardan oluşur:
- Başvuru: Alacaklı, alacağını gösteren belgelerle birlikte (fatura, sözleşme, senet vb.) icra dairesine başvurur ve icra takibi başlatır. Başvuru dilekçesinde, alacak miktarı, faiz oranı, borcun dayanağı gibi bilgiler yer alır.
- Ödeme Emri: İcra dairesi, alacaklının başvurusunu inceledikten sonra borçluya bir ödeme emri gönderir. Ödeme emrinde, borcun miktarı, ödeme süresi ve itiraz hakkı gibi bilgiler yer alır.
- İtiraz: Borçlu, ödeme emrine itiraz etmek istiyorsa, ödeme emrinin tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde icra dairesine itiraz dilekçesi sunmalıdır. İtiraz, borcun tamamına veya bir kısmına, faize veya diğer masraflara yönelik olabilir.
- İtirazın Kaldırılması veya İptali: Borçlu itiraz etmezse veya itirazı reddedilirse, icra takibi kesinleşir. Borçlu itiraz ederse, alacaklı itirazın kaldırılması veya iptali için mahkemeye başvurabilir. İtirazın kaldırılması davası, alacaklının elinde kesin bir delil (örneğin, noter senedi) varsa açılır. İtirazın iptali davası ise, alacaklının alacağını genel hükümlere göre ispat etmesi gereken bir davadır.
- Haciz: İcra takibi kesinleştikten sonra, borçlu borcunu ödemezse, alacaklı borçlunun malvarlığına haciz konulmasını talep edebilir. Haciz, borçlunun taşınır ve taşınmaz malları, banka hesapları, maaşı gibi değerlerine uygulanabilir.
- Satış: Haczedilen mallar, icra dairesi tarafından satılarak elde edilen gelirle alacaklının borcu ödenir. Satış açık artırma yoluyla yapılır.
- Paranın Paylaştırılması: Satıştan elde edilen para, alacaklının alacağını karşılamaya yeterliyse, alacaklıya ödeme yapılır. Eğer para yetersizse, diğer alacaklıların da olması durumunda, alacaklılar arasında bir paylaştırma yapılır.
