Evlat edinme nedir? Evlat edinmenin sonuçları nelerdir? Anne ve babasının adı nüfusta değişir mi? Nereye başvurulur? Avukatla yapılması zorunlu mudur? Herkes evlat edinebilir mi? Evlat edinmek için evli olmak şart mı? Evlat edinmek için yaş sınırı var mı? Evlat edinme işlemini nerede yapabilirsiniz? Süreç ne kadar sürmektedir? Bu ve benzeri sorulara cevap verdiğimiz yazımızı okuyabilirsiniz.
Hem küçüklerin hem de yetişkinlerin evlat edinilmesi mümkündür. Burada bahsettiğimiz küçük kavramı 18 yaşını doldurmamış çocuklardır. Türk Medeni Kanunun çocukların ve yetişkinlerin evlat edinilme süreçlerini farklı şekillerde düzenlemiştir. Ölüm ve benzeri sebeplerle ailesi ile yaşama ihtimali olmayan çocukların evlat edinilmesi düşünülebilir. Bunun için uygun kişilerle aralarında evlatlık ilişkisi kurulabilir. Böylelikle bu çocukların aile ortamında, sevgi ve şefkat görerek yetiştirilmesi amaçlanmaktadır. Evlat edinmede en önemli unsur çocuğun üstün yararıdır. Türk Medeni Kanununa göre evlatlık ilişkisi mahkeme kararıyla kurulabilir.
Hangi Çocuklar Evlat Edinilebilir?
Evlat edinme, kişiler arası anlaşma yoluyla olabileceği gibi devletin bakım ve gözetimi altında olan bir çocuğun evlat edinilmesi şeklinde de olabilir. Gerek tarafların anlaşmasında gerekse devletin bakım ve gözetimi altında olan bir çocuğu evlat edinme sürecinde, küçüğün biyolojik anne ve babasının rızası alınmalıdır.
Evlat Edinme Davasına Bakan Mahkeme
Evlat edinme davalarında görevli mahkeme daha önce Asliye Hukuk Mahkemeleriydi. Aile mahkemelerinin kurulması ile evlat edinme davalarında asliye hukuk mahkemelerinin görevi son bulmuştur. Bu davalar için görevli mahkeme aile mahkemeleridir. Evlat edinmeye izin davalarına ise asliye hukuk mahkemeleri bakmaya devam edecektir.
Evlat Edinme Sözleşmesi
1.1.2002 tarihinde yürürlüğe giren yeni Türk Medeni Kanunu evlat edinmenin ancak mahkemece verilecek bir kararla gerçekleşeceğini hükme bağlamıştır. Kanun değişikliği öncesinde taraflar arasında Evlat Edinme Sözleşmesi ile evlatlık ilişkisinin kurulması mümkündü; ancak artık bu mümkün değildir. Sözleşme ile evlat edinme mümkün değildir. Noterde yapılan evlat edinme sözleşmesi yok hükmündedir.
Yabancı Ülke Mahkemesinin Verdiği Evlat Edinme Kararı
Yabancı bir ülke mahkemesinin verdiği evlat edinme kararı ülkemizde de geçerli hale gelebilir. Bunun için bazı şartların var olması gerekmektedir. Öncelikle bu uygulama her ülke için geçerli değildir. Türkiye ”Küçüklerin Korunması ve Ülkelerarası Evlat Edinme Konusunda İşbirliğine Dair” 1986 tarihli Lahey Sözleşmesi’nin tarafıdır. Aynı şekilde yabancı ülkenin de bu sözleşmenin tarafı olması zorunludur. Örneğin Romanya bu sözleşmenin tarafıdır. Yani Romanya mahkemesinin verdiği evlat edinme kararı ülkemizde de geçerli hale getirilebilir.
Evlat Edinme Şartları
Evlat edinme şartları çocuklar için farklı, yetişkinler ve kısıtlılar için farklıdır. Her biri için ayrı kanun maddeleri ile evlat edinmenin şartları belirlenmiştir. Çocuklar için evlat edinme şartlarından ilkin çocuğun üstün yararıdır. Burada hem evlat edinilecek çocuğun yararı gözetilmelidir hem de evlat alacak kişinin diğer çocuklarının hukuki yararı gözetilmelidir. Eğer çocuk kendini ifade edebilecek yaşta ise evlat edinilmeyi isteyip istemediği kendisine sorulmalıdır.
Bekarların evlat edinmesi farklı evlilerin evlat edinmesi farklıdır. Çocuğu olan kişiler de evlat edinebilirler. Evlat edinmek isteyen kişinin çocuğunun olmaması şartı bulunmamaktadır.
Evlat edinmek isteyen kişi en az 30 yaşında olmalıdır. Evli kişilerin 5 yıldan beri evli olmaları ve çocuklarının olmaması halinde yaş şartı aranmaz. Eskiden evlat edinme yaşı 35 idi. Türk Medeni Kanununda yapılan değişiklikle bu sınır 30’a çekilmiştir. Evli kişilerin tek başlarına evlat edinmeleri mümkün değildir. Evliler birlikte evlat edinmek zorundadırlar.
Avukata soru sormak için buraya tıklayınız.
Evlat Edinme Sürecinde Avukat
Evlat edinme süreci, birçok hukuki detay içeren karmaşık bir süreçtir ve bu süreçte bir avukattan yardım almak, taraflara birçok avantaj sağlayabilir. Ancak, evlat edinme avukatla yapılması zorunlu değildir. Hukuki süreçler her ne kadar karmaşık olsa da, bazı aileler evlat edinme başvurularını kendi başlarına yönetebilirler. Bu noktada, başvuran ailelerin durumlarına, süreçle ilgili bilgi düzeylerine ve hukuki deneyimlerine bağlı olarak avukat tutma ihtiyacı değişebilir.
Evlat edinme sürecinde avukatın yardımı, başvuran ailelerin haklarını ve sorumluluklarını daha iyi anlamalarına yardımcı olabilir. Avukat, gerekli belgelerin düzenlenmesi, başvuru sürecinin takibi ve mahkeme duruşmalarında destek sağlama konularında uzmanlık sunabilir. Ayrıca, evlat edinme sürecinin yasal gerekliliklerine uygunluğunu sağlamak ve beklenmedik durumlarla başa çıkabilmek için avukatın deneyimi önemli bir avantaj olabilir.
Sonuç olarak, evlat edinme sürecinde avukatla çalışmak zorunlu değildir, ancak başvuran ailelerin karmaşık hukuki süreçte daha güvende hissetmelerine ve daha başarılı olmalarına yardımcı olabilir. Her durum farklıdır, bu nedenle ailelerin kendi durumlarına uygun en uygun kararı vermeleri önemlidir.
Anne ve Babanın Rızasının Alınması
Küçüklerin evlat edinilmesinde biyolojik anne ve babasının rızası alınmalıdır. Anne ve babanın rızası olmadan küçüklerin evlat edinilmesi mümkün değildir. Evlat edinme kararı ile anne ve babanın velayet ilişkisi ortadan kalkacağı için, evlat edinmeye rıza verme şartı aranmıştır. Anne ve babanın rızasının alınması şartı çocukların evlat edinilmesinde geçerlidir. Yetişkinlerin evlat edinmesinde anne va babanın rızasının alınması gerekmez. Çocukların evlat edinmesinde ise; çocuğun yaşı kaç olursa olsun anne ve babanın rızasının alınması şarttır. Kendini ifade edebilen çocukların evlat edinmeyi isteyip istemeyeceğinin sorulacağını daha önce ifade etmiştir. Evlat edinilecek çocuk kendisini ifade edebilecek yaşta olsa da, anne ve babasının rızası aranır. Eğer baba ile çocuk arasında daha önceden soy bağı kurulmadıysa, babanın rızasına ihtiyaç yoktur.
Rıza Gerekmeyen Haller
Bazı durumlarda anne ve babanın rızası alınmasına gerek yoktur. Hangi durumlarda anne ve babanın rızasının alınmasına gerek olmadığı kanunda açıkça belirtilmiştir. Kanunda yer alanlar dışında bir başka sebep oluşturulamaz. Evlilik dışı ilişkisinden gebe kalan, ailesinden çekindiği için hamileliğini saklayan, doğurduğu bebeği erkek arkadaşı ile birlikte bir evin kapısının önüne bırakarak terk eden anneden rıza alınmasına gerek bulunmamaktadır. Bunun sebebi ise Türk Medeni Kanununda yer alan özen yükümlülüğünü yerine getirmemesidir.
Anne ve / veya babanın kim olduğu belli değilse de rıza aranmaz. Ayrıca anne ve babanın uzun süreden beri nerede olduğunun bilinmemesi ya da ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun bulunması halinde de kendilerinden rıza alınmasına gerek yoktur. Burada sayılan koşullardan birinin gerçekleşmesi hâlinde, hakim, anne ve/veya babanın rızasının aranmasına gerek olmadığına dair karar vermelidir. Rıza verilmesi için para istenilmesi halinde de hakim rızanın alınmasına gerek olmadığına karar verecektir.
