Anonim şirket sermaye şirketlerinden birisidir. Anonim şirketler, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından dolayı sadece malvarlığıyla sorumlu olan şirketlerdir. Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiş olan anonim şirketler, özellikle büyük ölçekli işletmeler için tercih edilen bir şirket türüdür.
Anonim Şirketin Temel Özellikleri
Anonim şirketlerin en belirgin özellikleri şunlardır:
- Sermaye: Anonim şirketlerin belirli bir sermayesi bulunur ve bu sermaye paylara bölünmüştür. TTK’ya göre anonim şirketlerde asgari sermaye tutarı 50.000 TL’dir. Kayıtlı sermaye sistemini kabul eden halka açık olmayan anonim şirketlerde ise başlangıç sermayesi en az 100.000 TL olmalıdır.
- Sorumluluk: Anonim şirketler, borçlarından dolayı sadece malvarlığıyla sorumludur. Ortakların sorumluluğu, taahhüt ettikleri sermaye payı ile sınırlıdır. Bu durum, anonim şirketi diğer şirket türlerinden ayıran önemli bir özelliktir.
- Pay Sahipliği: Anonim şirketlerde pay sahipliği, hisse senetleri ile temsil edilir. Hisse senetleri, devredilebilir nitelikte olup, pay sahiplerine şirketin karından pay alma, genel kurula katılma ve oy kullanma gibi haklar sağlar.
- Yönetim: Anonim şirketler, yönetim kurulu tarafından yönetilir. Yönetim kurulu, şirketin işleyişini ve stratejik kararlarını yönetmekle görevlidir. Yönetim kurulu üyeleri, genel kurul tarafından seçilir.
- Kuruluş: Anonim şirketler, belirli bir süreç izlenerek kurulur. Bu prosedür, şirket ana sözleşmesinin hazırlanması, ticaret siciline tescil edilmesi ve diğer yasal gerekliliklerin yerine getirilmesini içerir.
Anonim Şirket Kuruluşu
Anonim şirket kuruluşu, titizlikle takip edilmesi gereken bir süreçtir. İşte adım adım anonim şirket kuruluş süreci:
- Ana Sözleşme Hazırlığı: Anonim şirket kuruluşunun ilk adımı, şirket ana sözleşmesinin hazırlanmasıdır. Ana sözleşme, şirketin unvanı, amacı, sermayesi, yönetim şekli, genel kurulun toplanma şekli gibi temel bilgileri içerir. Ana sözleşmenin Türk Ticaret Kanununa uygun olarak hazırlanması büyük önem taşır.
- Sermaye Taahhüdü ve Ödemesi: Ana sözleşme hazırlandıktan sonra, kurucular tarafından sermaye taahhüt edilir. Nakdi sermayenin en az %25’i, şirket tescil edilmeden önce ödenmelidir. Kalan kısım ise tescilden sonraki 24 ay içinde ödenebilir.
- Ticaret Siciline Tescil: Ana sözleşme ve diğer gerekli belgelerle birlikte ticaret siciline başvuru yapılır. Ticaret sicili, şirketi tescil ederek tüzel kişilik kazanmasını sağlar. Tescil işlemi, Ticaret Sicili Yönetmeliği’nde belirtilen usul ve esaslara göre yapılır.
- Diğer Yasal Gereklilikler: Tescil işleminden sonra, vergi dairesine kayıt, sosyal güvenlik kurumu kaydı gibi diğer yasal gereklilikler yerine getirilmelidir. Ayrıca, şirketin faaliyet göstereceği alana ilişkin gerekli izin ve ruhsatların alınması da önemlidir.
Anonim Şirket Yönetimi
Anonim şirketler, genel kurul ve yönetim kurulu olmak üzere iki temel organ tarafından yönetilir.
- Genel Kurul: Genel kurul, pay sahiplerinin oluşturduğu ve şirketin en yetkili organıdır. Genel kurul, yönetim kurulu üyelerini seçer, şirketin kar dağıtımına karar verir, ana sözleşme değişikliklerini onaylar ve diğer önemli konularda karar alır. Genel kurul toplantıları, Türk Ticaret Kanununda belirtilen usul ve esaslara göre yapılır.
- Yönetim Kurulu: Yönetim kurulu, şirketin günlük işleyişini yönetmekle görevlidir. Yönetim kurulu, şirketi temsil eder, stratejik kararlar alır, finansal yönetimi sağlar ve diğer önemli görevleri yerine getirir. Yönetim kurulu üyeleri, genel kurul tarafından seçilir ve belirli bir süre için görev yaparlar.
Anonim Şirketin Sona Ermesi
Anonim şirketler, çeşitli nedenlerle sona erebilir. TTK’da anonim şirketlerin sona erme halleri ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. İşte anonim şirketlerin sona erme hallerinden bazıları:
- Süre Sonu: Ana sözleşmede belirtilen sürenin dolmasıyla şirket sona erebilir.
- Amaç Gerçekleşmesi: Şirketin amacının gerçekleşmesi veya gerçekleşmesinin imkansız hale gelmesi durumunda şirket sona erebilir.
- Genel Kurul Kararı: Genel kurulun, şirketin sona ermesine karar vermesiyle şirket sona erer. Bu karar, TTK’da belirtilen çoğunluk şartlarına göre alınır.
- İflas: Şirketin iflas etmesi durumunda şirket sona erer.
- Birleşme veya Bölünme: Şirketin başka bir şirketle birleşmesi veya bölünmesi durumunda şirket sona erer.
